امید قالیباف گفت که این ۱۵طرح فروش در اولین دوره عرضه سامانه یکپارچه تخصیص خودرو دارای متقاضیانی کمتر از ظرفیت اعلامشده بودند و درنتیجه برای فروش آنها قرعهکشی برگزار نخواهد شد. سخنگوی وزارت صمت اعلام کرد: متقاضیان برای خرید این خودروها میتوانند به سایتهای فروش خودروسازان مراجعه و نسبتبه خرید محصول موردنظر اقدام کنند. همچنین به گفته او؛ سامانه یکپارچه تخصیص خودرو نقش مهمی در کاهش التهابات بازار خودرو و حذف واسطهها داشته است؛ بهطوریکه پیش از این در ازای عرضه ٢٠هزار خودرو ازسوی یکی از خودروسازان حدود ۱۱میلیون نفر برای قرعهکشی ثبتنام کردند اما در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو به ازای ۱۷۶هزار خودرو، چهارمیلیون نفر ثبتنام کردند؛ این موضوع نشان میدهد سامانه یکپارچه تخصیص خودرو توانسته است در تنظیم بازار موفق عمل کند.
یادآوری میشود که پیشتر، این مقام مسوول تاکید کرد: وزیر صنعت، معدن و تجارت با وعده حذف قرعهکشی روی کار آمد؛ بنابراین حذف فرایند قرعهکشی خودرو سیاست حتمی و قطعی وزارت صمت است. همراستا با افزایش تولید خودرو، تا پایان شهریورماه ۵۰درصد مدل دیگر از فرایند قرعهکشی خارج خواهد شد. تا پایان سال هم تمام خودروها قابلیت واگذاری بدون قرعهکشی را خواهند داشت.
قالیباف دراینباره اظهار کرد: نکته قابلتوجه این است که با توجه به اینکه فشار تقاضا برای برخی خودروها کمتر و برای برخی بیشتر است، خودروهایی که متقاضی کمتر دارند، زودتر به حذف قرعهکشی میرسند و خودروهایی که میزان تقاضای بیشتری دارند، قدری دیرتر؛ اما این موضوع بدان معنا نیست که وزارت صمت حذف قرعهکشی را دنبال نخواهد کرد. زمان موردنیاز برای حذف قرعهکشی برای خودروهای پرتقاضاتر، بیشتر خواهد بود. حداکثر تا پایان سال جاری یا نهایتا اوایل سال آینده (برای مدل خودروهای بسیار پرطرفدار) میتوانیم خودروها را بدون قرعهکشی عرضه کنیم. سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت خاطرنشان کرد: خودروسازان بهتدریج بدون فرایند قرعهکشی عرضه خواهند کرد اما قطعا فروش و تخصیص از طریق سامانه یکپارچه خواهد بود و قرار نیست سامانه یکپارچه بهعنوان تنظیمگر بازار خودرو، غیرفعال شود.
زمان حذف کامل قرعهکشی خودرو
در آخرین اظهارنظرها درباره سرانجام حذف کامل قرعهکشی خودرو فاطمیامین، وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت که خروج خودرو از قرعهکشی تابع عرضه و تقاضاست و بهتدریج اتفاق خواهد افتاد که تابع سازوکار بازار است.
فاطمیامین با اشاره به آمار بالای تولید خودرو در کشور گفت: بهجز دو خودروی شرکت سایپا، همه خودروهای این شرکت از قرعهکشی خارج شدهاند.
وزیر صمت میگوید: تولید خودروهای ناقص به صفر رسیده و هر خودرویی که وارد خطتولید میشود، کامل خارج خواهد شد؛ در آبان و آذرماه سال گذشته تولید خودروهای ناقص به ۱۷۰هزار عدد رسید و الان به ۲۰هزار خودروی ناقص رسیده که روند تولید بسیار مطلوب است.
تورم را نمیشود تکذیب کرد
فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو دراینباره به «صبحنو» میگوید: ما تصور میکنیم همه نیاز داخل را باید از داخل تامین شود و در اختیار یک نفر هم نباشد تا انحصار ایجاد نشود. این در حالی است که صنعت خودرو صنعت تیراژ است. کل تیراژ دو خودروساز در سالی که گذشت ۸۰۰هزار دستگاه بوده که برای دو مدل خودرو در یک پلتفرم، باز عدد پایینی است. در چنین فضایی صحبت از ساخت داخل چیپست، ECU و... به وضعیت اقتصادی فعلی ایران خواهد رسید.
این کارشناس صنعت خودرو ضمن تاکید بر اینکه صنعت خودروی کشور (همچون سایر صنایع با وضعیت بهتر) باید سعی کند تمرکز تولید را خود روی یک یا دو مدل گذاشته و صادرکننده نیز باشد و در ازای آن مردم آزادانه بتوانند هر خودرویی میخواهند خریداری کنند، تاکید میکند: تا زمانیکه مردم ملزم به استفاده از محصولات داخلی باشند، نتیجه میشود که بهطور مثال ۴۰۵ از رده خارج و پژوپارس جایگزین میشود؛ آیا مشکل کیفیت پژوپارس حل میشود؟ این فضا دید غلطی است که وجود دارد. او با بیان اینکه بدون تصحیح قیمت مشکلات حل نخواهند شد، تاکید میکند: باید فاصله قیمتی خودرو در کارخانه و بازار آزاد کم شود. تا زمانی که در کارخانه 206، 150میلیون تومان به فروش میرسد و در بازار آزاد 450میلیون تومان مشکلات پابرجا هستند و مدام این فاصله زیادتر هم میشود. با تکذیب تورم نمیشود جلوی تورم را گرفت، تورم درکشور وجود دارد و واقعیتی انکارناپذیر است.
چالشهای حذف قرعهکشی
کارشناسان در ارتباط با هدفگذاری صورتگرفته برای تیراژ تولید در سالجاری بهصورت مشخص سه چالش را مورد توجه قرار میدهند؛ چالش اول مربوطبه وضعیت نقدینگی شرکتهای خودروساز است. افزایش حدود ۶۰درصدی تولید خودرو در سالجاری به نسبت سال گذشته درحالی مدنظر سیاستگذار خودرویی قرار دارد که عملیاتی کردن آن نیاز به تقویت منابع مالی خودروسازان دارد اما وزارت صمت هیچ برنامه مشخصی را در این زمینه اعلام نکرده و مشخص نیست قرار است منابع مالی موردنظر این رشد تولید از کدام محل تامین شود. به نظر میرسد که شرط کنارگذاشتن سیاست قیمتگذاری دستوری که ازسوی شرکتهای خودروساز برای حذف قرعهکشی از طرحهای فروش مطرح شده، در راستای تامین منابع مالی برای رشد تولید باشد اما برخی کارشناسان معتقدند حتی اگر سیاست قیمتگذاری دستوری حذف شود، منافع حاصل از کنار گذاشتن این سیاست با فاصله به شرکتهای خودروساز خواهد رسید؛ بنابراین برای اینکه این شرکتها از برنامه تولید هدفگذاریشده برای سالجاری عقب نمانند، سیاستگذار خودرویی باید فکری به حال تجهیز منابع مالی و نقدینگی موردنیاز شرکتهای خودروساز کند.
چالش دیگری که شرکتهای خودروساز برای تحقق برنامه تولید۱۴۰۱ پیش روی خود میبینند مربوط به تامین برق خطوط تولید است. باتوجهبه بارشهای کمی که در سال آبی گذشته شاهد آن بودیم به احتمال زیاد مانند سال گذشته بخشی از نیروگاههای آبی که در تولید برق نقش دارند از مدار خارج خواهند شد. ترکشهای کاهش توان تولید برق بیتردید به بخش صنعت خواهد خورد و بنگاههای تولیدی ازجمله شرکتهای خودروساز بخشی از توان تولید خود را در سهماه تابستان از دست خواهند داد. توقف فعالیت برخی از خطوط تولید خودروسازان در سهماهه دوم سالجاری میتواند روی دستیابی به هدفگذاری صورتگرفته برای تولید خودرو اثر منفی بگذارد. اما چالش سومی که پیش پای شرکتهای خودروساز برای حذف قرعهکشی از مسیر طرحهای فروش قرار دارد مربوط به بحران جهانی تامین ریزتراشههای الکتریکی میشود.