مریم‌شیعه‌زاده| زمین درحالی هر روز گرم‌تر می‌شود و سطح آب اقیانوس‌ها بیشتر می‌شود که تغییرات اقلیمی در همین حوالی را هم می‌شود احساس کرد. در این چند روز که خبر رکورددارشدن گرما در شهرهای جنوبی و جنوب‌غربی استان به گوش می‌رسد، باز بحث تغییرات اقلیمی مطرح است و نگرانی‌ها را افزایش داده است. انگار معاهده‌‌های بین‌المللی و قوانین وضع‌شده تأثیر چندانی در جلوگیری از این فرایند نداشته‌ و فقط توانسته‌اند روند آن را کمی کندتر کنند. گزارش‌ها نشان می‌دهد سهم انسان‌ها در این تغییرات اقلیمی بیش از 95درصد است و فقط 5درصد از این فرایند را می‌توانیم به سایر موجودات و تغییرات کیهانی ربط دهیم و بقیه هرچه هست، به دست انسان‌ها انجام می‌شود. درست بعد از انقلاب صنعتی فرانسه بود که این فرایند آغاز شد و حالا با گذشت دو قرن، انسان با بازتاب بی‌مبالاتی‌ها و منفعت‌طلبی خود روبه‌روست و بعید نیست که تبعات آن در آینده‌ای بسیار نزدیک، شدیدتر و خطرناک‌‌تر شود. روز گذشته دمای بخشی از استان خوزستان به بیش از 50درجه سانتی‌گراد رسید. یکی از کلیدهای اصلی پست فوق توزیع برق تغذیه‌کننده دهلران در روزی که گذشت، به مشکل خورد و همین مسئله موجب قطع‌شدن برق در برخی نواحی این شهرستان شد. کولرها و دیگر وسایل سرمایشی، این روزها در استان خوزستان چندان کارآمد نیستند و گرمای زودهنگام این استان که از اواخر بهار آغاز شد، رفته‌رفته و با شروع تابستان نگرانی‌های بیشتری به‌وجود آورده است. سال2021 یکی از پنج سال گرم کره زمین بوده است و پیش‌بینی اداره تغییرات اقلیمی اروپا می‌گوید که امسال هم احتمالا به‌جز سال‌های گرم زمین باشد. آمارهای دو سال گذشته نشان می‌دهد که حجم انتشار دی‌اکسیدکربن پس از کاهشی موقت در اولین ماه‌های همه‌گیری ویروس کرونا در سال۲۰۲۱ حدود ۴/۹درصد افزایش یافته است. موج‌های گرم در سال‌های گذشته، مرگ‌بارترین آتش‌سوزی‌های طبیعت را به‌همراه داشته است و بخش زیادی از پوشش گیاهی مناطقی مانند استرالیا، ترکیه، یونان و سایر کشورها را از بین برده است. حیوانات زیادی در آتش‌سوزی‌ها زنده‌زنده کشته شدند و خاک سوخته تا سال‌ها امکان رشد جدی گیاه جدید را ندارد. باد، باران، تبخیر، دما و رطوبت نسبی عواملی است که اقلیم را دستخوش تغییر می‌کند و آثار مخرب آن شامل ذوب‌شدن یخچال‌ها، کاهش بارندگی و برف، بالاآمدن سطح دریا، خشک‌سالی، سیلاب، مرگ زودرس گونه‌های گیاهی و جانوری، تراکم گازهای گلخانه‌ای، تغییر فصل‌ها، افزایش جذب نور خورشید و ده‌ها معضل جدی دیگر است. اهمیت گرمایش زمین بیشتر از اعدادوارقام مطرح‌شده است و تقلیل آن به چند نمودار و منحنی، ساده‌انگارانه است. ایران به‌عنوان یکی از کشورهای استخراج‌کننده نفت، نقش زیادی در گسترش گازهای گلخانه‌ای دارد و کارشناسان محیط‌زیست ادعا می‌کنند که میانگین افزایش دما در دنیا نسبت به جوامع پیشاصنعتی حدود یک‌ونیم درجه است، اما در خاورمیانه این عدد به چهار درجه هم می‌رسد. درحالی‌که در همه دنیا این نگرانی وجود دارد که افزایش دما کمتر از 2درصد باقی بماند تا از فجایع زودهنگام جلوگیری کند، کارشناسان می‌گویند ایران یکی از 10 کشور اول تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای است و اگر سیستم حمل‌ونقل کشور و توسعه صنایع اصلاح نشود، باید به‌زودی منتظر خشکسالی هرچه بیشتر تالاب‌ها و رودخانه‌های کشور باشیم و از طرفی، انتظار آتش‌سوزی‌های گسترده‌تر و افزایش دمای بیشتر را هم داشته باشیم. سیلاب‌ها، روزهای آلوده هوا و خشکسالی امروز کشور به‌خوبی بیانگر میزان اهمیت پرداختن به مسائل زیست‌محیطی است و به‌نظر می‌رسد اگر در سال‌های نزدیک، برای حل این معضلات چاره‌اندیشی نشود، به‌زودی فرصت از دست خواهد رفت. زیان‌های واردشده به محیط‌زیست مسئله‌ای جبران‌ناپذیر است و برنامه‌هایی که برای احیای تالاب‌ها و دریاچه‌های خشک‌شده ارائه می‌شود، صرفا جنبه نمایشی دارد و این سرمایه‌ها هیچ‌گاه به ایران بازنمی‌گردد.