کشت زشت!
این روزها که از مرز بحران آب گذشتهایم و در برخی استانهای کشور به ورشکستگی آب رسیدهایم، خبر صادرات روزانه 700 کانتینر هندوانه به ترکیه، خبری شوکهکننده بود. این ادعا چند روز بعد تکذیب شد و سخنگوی گمرک این آمار را 100 کامیون بهصورت روزانه اعلام کرد، اما بههرحال صادرات هندوانه در وضعیت فعلی کشور، چیزی معادل صادرات هزاران لیتر آب به خارج از کشور است. صادرات آب به ترکیه، کشوری که به چندین دریا متصل و از میزان برف و بارش خوبی برخوردار است و بهتازگی سدسازیهای بیرویهاش پدیده ناخوشایند گردوغبار را راهی دو کشور ایران و عراق کرد، اتفاقی عجیب است که هنوزمسوولان دربارهاش اظهارنظر جدی نکردهاند و پس از سالها انتقاد، هنوز هم زمینهای کشاورزی زیادی زیر کشت هندوانه است. ایران که در فهرست کشورهای پرتنش آبی دنیاست و چیزی تا تمامشدن ذخایر آب آن باقی نمانده است، امروز در رتبه چهارم صادرات هندوانه قرار دارد و عجیب اینکهمسوولان بارها و بارها با افتخار از این رتبه گفتهاند و ارزهایی را که به کشور وارد شده است، پیش چشم رسانهها شمارش کردهاند. هندوانه بهواسطه میزان آب پنهانی که مصرف میکند، هرچقدر هم گران فروخته شود، باز ارزان است. بخش زیادی از هندوانههای صادراتی کشور متعلق به شهرستان سرباز سیستانوبلوچستان است؛ استانی که تقریبا همه منابع زیرزمینی آب شیرین آن خشک شده است و توجیه آبی ندارد. این محصول حتی با وجود آب رایگان برای کشاورزان هم نباید کشت شود و در صورت کشت، میزان آن باید در حدواندازه مصرف کشور باشد و دور صادرات آن را خط کشید. این صادرات بازی دو سر باخت برای کشاورزانی است که تا چندسال دیگر آبی برای زراعت نخواهند داشت و شکستی سنگین برای کشوری محسوب میشود که این روزها تشنهتر از همیشه است. استانهایی مانند سیستانوبلوچستان بهراحتی ظرفیت کشت میوههای گرمسیری مثل انبه و پاپایا را دارند. میوههایی که بهاندازه هندوانه آببر نیستند و در بازار داخلی و بینالمللی فروش میروند. تأسیس گلخانههای گرمسیری در جنوب کشور، پیشنهادی است که سالها روی میزمسوولان خاک میخورد، بااینحال کشت محصولات آببری مانند برنج، ذرت و هندوانه به جان رگهای زمین افتاده است. سیاستهای غلط و مدیریت ناصحیحی که سالها در پس خودکفایی پنهان شده است، همان موضوعی است که امروز بیش از هر زمان به نقد نیاز دارد. باید توجه کرد که اکنون کمبود آب نه یک بحران زیستمحیطی، بلکه بحرانی ملی و امنیتی شده است.
