ادامه تحصیل بدهیم، ندهیم؟
مریم‌شیعه‌زاده| «هدف ما از شرکت در مقطع تحصیلات تکمیلی، کسب علم است، نه پیداکردن کار!» این جمله کلیشه‌ای را شاید شنیده باشید. جمله‌ای که بیشتر دانشجویان تازه‌وارد به دو مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری از ابعاد آن می‌گویند و معتقدند که صرفا برداشت‌های علمی و پژوهشی‌شان کفایت می‌کند. واقعیت این است که اضافه‌شدن به دانش و معلومات هم می‌تواند از اهداف ادامه در این دو مقطع باشد، اما بخش چشمگیری از این دانشجویان می‌آیند و به امید جذب در فضای آکادمیک دانشگاه یا پیداکردن شغل مناسب خارج از محیط دانشگاه، وقت شان را صرف مطالعه و تحصیل می‌کنند. آن‌ها ماه‌ها و سال‌ها برای مطالعات پژوهشی دانشگاهی خود وقت صرف می‌کنند و نتیجه تلاش‌های شان به رساله‌ها و پایان‌نامه‌ای تبدیل می‌شود که گوشه‌ای خاک می‌خورد و هیچ‌کجای دنیا را تغییر نمی‌دهد. نوشتن این مقالات و رساله‌ها یکی از اهداف مهم دانشجویان تحصیلات تکمیلی است که کارایی اندک آن‌ها در سیاست‌گذاری‌های کلان و تصمیم‌گیری‌های جدی، باعث دلسردی‌شان در ادامه مسیر حرفه‌ای می‌شود. ساعت‌ها کار در طول روز، بدون مزد و بدون آینده‌ای روشن و امیددهنده، ویژگی عمده دو مقطع دکترا و کارشناسی‌ارشد است و آمار انصراف از این دو مقطع به‌خوبی نشان می‌دهد که این ابهام‌ها چطور در روحیه و زندگی دانشجویان رسوخ می‌کند و آن‌ها را به ورطه ناامیدی می‌کشاند. کسانی که روزی با اهداف والا به امید تأثیرگذاری و جذب‌شدن در محیط‌های آکادمیک وارد این فضا می‌شوند، بعد از مدتی متوجه می‌شوند که کنترل آینده و اوضاع ایده آل در اختیار آنان نیست و همین موضوع دل‌سردی و یأس زیادی برای شان به‌همراه دارد.
چند ساعتی از اعلام نتایج کنکور کارشناسی‌ارشد می‌گذرد و معلوم نیست که چند درصد پذیرفته‌شدگان جایگاه خود را از میان فرصت‌های شغلی محدود موجود پیدا می‌کنند و چند درصد دیگر زیر فشارهای مالی راهی بازار کاری می‌شوند که سنخیتی با رشته تحصیلی آن‌ها ندارد. کاش عمر و جوانی این دانشجویان در مسیری درست طی شود که دستاورد آن، هم نصیب خودشان شود و هم به پیشرفت کشور کمک کند.
