مریم‌شیعه‌زاده |     از چند روز پیش تصاویری در فضای مجازی دست‌به‌دست ‌شد که تأمل‌برانگیز است؛ تصاویری از برچسب روی لباس‌های تولید چین که کارگران روی این برچسب‌ها درخواست کمک کرده‌اند. این لباس‌ها به کارخانه‌هایی متعلق‌اند که به‌اصطلاح به آن‌ها فست‌فشن می‌گویند و «شی‌ین» یکی از آن‌هاست. کارگران شی‌ین به‌دلیل فشار کار زیاد و دستمزد کمی که دریافت می‌کنند، به این اقدام دست زدند تا از مصرف‌کنندگان این برندها کمک بگیرند. زارا از معروف‌ترین فست‌فشن‌های دنیاست و لباس‌های زیاد و با بهای اندک و در ابعادی گسترده تولید می‌کند تا بازار را از آن خود کند. برایش مهم نیست که این لباس‌ها چند هفته استفاده می‌شوند؛ صرفا در فاصله کم، طرح‌های زیاد روانه بازار می‌کند تا تب داغ خرید فروکش نکند. فست‌فشن‌ها عمدا به‌سراغ کشورهایی می‌روند که در آن نیروی کار ارزان به‌وفور پیدا می‌شود. خلاصه اینکه فست‌فشن‌ها، هم برای کارگران کم‌برخوردار رنج‌آورند و هم برای محیط‌زیستی که مصرف‌گرایی آدم‌ها بلای جانش شده است. این وسط هم فقط سرمایه‌داری است که با رواج هرروزه مصرف‌گرایی به تنوع‌طلبی و بیگاری از آدم‌ها تشویق می‌کند، پول به جیب می‌زند و مفهوم «مصرف اخلاقی» را لگدمال می‌کند. فرایندهای غیراخلاقی تولید در دنیای امروز به معضلی فراگیر تبدیل شده است که برندهای معروف زیر بار آن نمی‌روند. کشاورزی قهوه، نارگیل، کاکائو و... درحالی در کشورهای آفریقایی و استوایی بسیار فقیر انجام می‌شود که عده‌ای به بردگی گرفته شده‌اند. پوشاک پس از کشاورزی دومین صنعتی است که نیروی انسانی را به کار بیش از حد محکوم می‌کند و برندهای آمریکایی و اروپایی کارخانه‌هایشان را در کشورهای آسیایی و آفریقایی برپا می‌کنند تا سودی بیشتر به جیب بزنند. کارگرهای چینی، بنگلادشی، ویتنامی و اندونزیایی همه‌ سهمشان از سود هنگفت برندهایی مانند نایکی فقط 40دلار در ماه است و وقتی به این شرکت‌ها انتقاد می‌شود، هر نوع رابطه با این بیگارخانه‌ها را تکذیب می‌کنند. برایان مرچنت از نویسندگانی است که موفق شده است ناشناس به کارخانه آیفون در چین وارد شود و در کتاب «این برند یکتا» از آمار خودکشی وحشتناک، سقوط و وضع غیرانسانی آنجا بنویسد. خودکشی‌هایی که گاه دسته‌جمعی‌ و از بالای بلندی انجام می‌شوند و گاه به‌صورت فردی و تنها اقدام اپل در همه این سال‌ها هم نصب تور زنده‌گیری بوده ‌است. مصرف اخلاقی یعنی پیش از مصرف چند سؤال اساسی از خودمان بپرسیم؛ چه کسی آن را تولید می‌کند؟ محیط کارشان امن است؟ از آن‌ها بیگاری کشیده می‌شود؟ از چه موادی ساخته شد‌ه‌اند؟ با محیط‌زیست سازگارند؟ و ده‌ها سؤال دیگر که سرمایه‌داری حواس ما را از آن‌ها پرت کرده‌ است.