تحولات بخش واقعی اقتصاد ایران در سال۱۴۰۰ بر اساس محاسبات بانک مرکزی به شرح زیر است:
براساس محاسبات مقدماتی اداره حسابهای اقتصادی این بانک، تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه (و به قیمتهای ثابت سال۱۳۹۵) در سهماهه چهارم سال۱۴۰۰ به رقم ۳۴۱۷.۱هزار میلیارد ریال رسید که نسبتبه سهماهه چهارم سال۱۳۹۹، رشد ۵.۷درصدی را نشان میدهد. همچنین رشد اقتصادی بدون نفت طی دوره مذکور معادل ۶.۳درصد بود که حکایت از محوریت بخشهای اقتصادی غیرنفتی در تحقق رشد اقتصادی سهماهه چهارم سال ۱۴۰۰ دارد. بهلحاظ وضعیت سرمایهگذاری نیز در سهماهه چهارم سال۱۴۰۰ «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص» از نرخرشد ۱۴.۴درصدی نسبتبه دوره مشابه سال قبل از آن برخوردار شد که این میزان رشد حاصل عملکرد رشد مثبت تشکیل سرمایه در هر دو بخش «ماشینآلات» و «ساختمان» بهترتیب معادل ۱۵.۱ و ۱۳.۵ درصد است. درمجموع عملکرد تولید ناخالص داخلی کشور در سال۱۴۰۰ «با احتساب نفت» و «بدون احتساب نفت» به قیمتهای ثابت سال۱۳۹۵ بهترتیب به ۱۴۵۷۱.۴ و ۱۳۴۱۵.۱هزار میلیارد ریال رسید که نسبتبه سال قبل از آن بهترتیب با افزایش ۴.۴ و ۳.۹درصدی همراه بوده است. تحقق رشد اقتصادی ۴.۴درصدی در سال۱۴۰۰ در امتداد رشد اقتصادی ۴.۱درصدی سال۱۳۹۹، حکایت از روند رو به بهبود فعالیتهای اقتصادی در کشور بهرغم تداوم تحریمهای اقتصادی دارد.
مولفههای رشد اقتصادی در سهماهه چهارم سال۱۴۰۰
بررسی عملکرد رشد اقتصادی برحسب گروه فعالیتهای اقتصادی نشان میدهد، رشد عملکرد تولید ناخالص داخلی در سهماهه چهارم سال۱۴۰۰ حاصل تحقق رشد مثبت ارزش افزوده گروههای «خدمات»، «صنایع و معادن» و «نفت و گاز» بهترتیب معادل ۷.۰، ۵.۰ و ۰.۲ درصد نسبتبه دوره مشابه سال قبل از آن است. بااینحال، گروه «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری» طی همین مدت با کاهش عملکردی معادل ۳.۴درصد مواجه بوده است.
رشد قابلملاحظه ۷.۰درصدی گروه خدمات در سهماهه چهارم سال۱۴۰۰ عمدتا در نتیجه بهبود عملکرد ارزشافزوده بخشهای «اداره عمومی، دفاع و تامین اجتماعی»، «آموزش»، «عمدهفروشی، خردهفروشی و تعمیر وسایل نقلیه موتوری»، «بهداشت و مددکاری اجتماعی» و «فعالیتهای مالی و بیمه» به ترتیب با سهم ۱.۰، ۰.۸، ۰.۶، ۰.۵ و ۰.۴ واحد درصد از رشد ۵.۷درصدی تولید ناخالص داخلی بوده است. در گروه صنایع و معادن نیز ارزش افزوده تمامی بخشهای پنجگانه این گروه شامل «ساختمان»، «صنعتن، «آبرسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیتهای تصفیه» و «تامین برق، گاز، بخار و تهویه هوا» و «استخراج معدن» در سهماهه چهارم سال۱۴۰۰ به ترتیب با افزایش عملکرد ۱۱.۹، ۴.۱، ۳.۷، ۱.۶ و ۱.۵درصدی نسبتبه سهماهه چهارم سال ۱۳۹۹ همراه بودند.
برآورد حاصل از تولید ناخالص داخلی برحسب اقلام هزینه نهایی در سهماهه چهارم سال ۱۴۰۰ نشان میدهد، «هزینههای مصرف نهایی بخش خصوصی»، «هزینههای مصرف نهایی بخش دولتی» و «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص» به قیمتهای ثابت سال۱۳۹۵ به ترتیب از نرخهای رشد ۷.۲، ۱۶.۳ و ۱۴.۴ درصد نسبتبه دوره مشابه سال قبل از آن برخوردار بودهاند. در این دوره رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص به تفکیک «ماشینآلات» و «ساختمان» به ترتیب معادل ۱۵.۱ و ۱۳.۵ درصد بوده است.
مولفههای رشد اقتصادی در سال ۱۴۰۰
بررسی عملکرد رشد اقتصادی برحسب گروه فعالیتهای اقتصادی در سال۱۴۰۰ نشان میدهد، رشد ارزش افزوده گروههای «خدمات»، «نفت و گاز»، «صنایع و معادن» و «کشاورزی» در این سال بهترتیب معادل ۶.۵، ۱۰.۱، ۱.۱ و ۲.۶- درصد بود که بهترتیب از سهمی معادل ۳.۶، ۰.۸، ۰.۳، و ۰.۳- واحد درصد در رشد اقتصادی سال۱۴۰۰ برخوردار بودهاند. رشد ۶.۵درصدی ارزش افزوده گروه «خدمات» در سال۱۴۰۰ عمدتا متاثر از تحولات بخشهای «اداره عمومی، دفاع و تامین اجتماعی»، «حملونقل و انبارداری»، «اطلاعات و ارتباطات»، «بهداشت و مددکاری اجتماعی»، «آموزش» و «عمدهفروشی، خردهفروشی و تعمیر وسایل نقلیه موتوری» به ترتیب با سهم ۰.۸، ۰.۶، ۰.۵، ۰.۵، ۰.۴ و ۰.۴ واحد درصد از رشد تولید ناخالص داخلی بوده است. همچنین در این سال بخشهای خدماتی ازجمله «فعالیتهای مربوط به تامین جا و غذا»، «فعالیتهای حرفهای، علمی و فنی» و «هنر، سرگرمی، تفریح، ورزش و سایر فعالیتهای خدماتی» از بهبود قابلملاحظه عملکرد ارزش افزوده به ترتیب معادل ۲۸.۲، ۱۵.۸ و ۱۴.۶درصد نسبتبه سال قبل از آن برخوردار بودند که نشان میدهد با اقدامات مناسب انجامشده در زمینه پوشش گسترده واکسیناسیون عمومی و نیز ابتکارات بخش خصوصی در بهکارگیری ظرفیتهای اینترنتی، تبعات منفی بحران کرونا بر حوزه فعالیتهای بخش خدمات تا حد زیادی مرتفع شده است. افزایش قابلملاحظه ارزش افزوده گروه نفت نیز در سال۱۴۰۰ عمدتا ناشی از افزایش تولید و صادرات نفت خام، گاز طبیعی و میعانات گازی نسبتبه سال قبل از آن است.