قاطعیت تهران
نقش‌آفرینی منفی گروسی
ادعاهای گروسی درباره برنامه هسته‌ای ایران که نقطه آغاز این تنش‌ها بود باز هم در بیانیه گروسی روز دوشنبه و همزمان با آغازبه‌کار نشست شورای حکام مطرح شد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدعی شد که ایران به آژانس درباره
«سه مکان اعلام نشده» خود توضیح نداده است. در همین خصوص محمدرضا غائبی، سرپرست نمایندگی ایران در سازمان ملل در وین و آژانس (چهارشنبه) ضمن سخنرانی در نشست شورای حکام با موضوع اجرای پادمان در جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: مکان‌هایی که در گزارش مدیرکل به آن‌ها اشاره شده براساس ادعاهای ساختگی است که ازسوی رژیم بدخواه اسرائیل مطرح شده است. وی همچنین با بیان اینکه ایران به همه سوالات آژانس به‌صورت محتوایی و دقیق پاسخ داده، گفت: آژانس با استناد به اطلاعات نامعتبر ارائه‌شده ازسوی رژیم اسرائیل همه همکاری‌های ایران و این سازمان را تحت‌الشعاع قرار داده است. این گزارش‌ها و استناد آژانس به آن حالا ورق همکاری‌های ایران با آژانس را که در ماه‌های گذشته مبتنی بر حسن‌نیت بوده است؛ برگردانده است و بی‌ارادگی مقامات آژانس را بیش از گذشته هویدا می‌کند. نقش‌آفرینی منفی گروسی تنها مقامات ایران را وادار به واکنش نکرد و برخی دیگر نیز به این نقش‌آفرینی واکنش نشان دادند. در ادامه واکنش‌ها به قطعنامه ضدایرانی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اولیانوف در توییتی طعنه‌آمیز، قطعنامه اخیر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران را احمقانه توصیف کرد. براساس این گزارش، «میخائیل اولیانوف» در صفحه توییتر خود نوشت: از آخرین اخبار ایران خبر دارید؟ حالا متوجه شدید که چرا روسیه دیروز به قطعنامه احمقانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران را منفی داد؟ وی افزود: متاسفانه همتایان غربی ما درک کاملی از وضعیتی که در آن هستیم ندارند.
در ادامه واکنش‌ها به قطعنامه ضدایرانی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نماینده روسیه پیش از این هم صدور این قطعنامه را بی‌دلیل توصیف کرده بود. در این ارتباط، «میخائیل اولیانوف»، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در حساب توییتری خود در واکنش به تصویب قطعنامه پیشنهادی آمریکا علیه ایران در شورای حکام گفت: «منطق پشت این کار
کم و بیش قابل فهم است. آیا این قطعنامه باعث بهبود همکاری بین تهران و آژانس اتمی می‌شود؟ و دوم اینکه آیا تصویب قطعنامه یادشده به نهایی شدن مذاکرات وین کمک خواهد کرد؟ در هر دو مورد پاسخ‌ها منفی است. پس برای چه این قطعنامه را صادر کردید؟»
بیانیه قاطع تهران
جمهوری اسلامی ایران متعاقب تصویب قطعنامه ضدایرانی آمریکا و تروئیکای اروپایی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران تصویب قطعنامه ارائه‌شده ازسوی آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به عنوان اقدامی سیاسی، نادرست و غیرسازنده تقبیح می‌کند. بیانیه مشترک مورخ ۵مارس ۲۰۲۲، نشان می‌دهد که ایران حسن‌نیت خود را در تعامل با آژانس با ارائه اطلاعات فنی دقیق نشان داده است و بازهم گروسی به چشم بستن به اطلاعات فنی با دستمایه قراردادن اطلاعات سیاسی روند دیگری را در پیش گرفته است؛ موضوعی که در بیانیه اخیر ایران نیز تبلور یافته است و تاکید می‌کند که تصویب قطعنامه یادشده که براساس گزارش شتابزده و غیرمتوازن مدیرکل آژانس و مبتنی بر اطلاعات دروغین و ساختگی رژیم‌صهیونیستی صورت گرفته است، نتیجه‌ای جز تضعیف روند همکاری و تعاملات جمهوری اسلامی ایران با آژانس در بر نخواهد داشت. این بیانیه می‌افزاید که همانگونه که قبلا نیز اعلام شده است جمهوری اسلامی ایران به‌دلیل رویکرد غیرسازنده آژانس و تصویب قطعنامه یادشده گام‌های عملی متقابلی را اتخاذ کرده که نصب سانتریفیوژهای پیشرفته و غیرفعال‌سازی دوربین‌های فراپادمانی ازجمله آن‌هاست. گام‌های عملی متقابل ایران که حالا مقامات آژانس و غرب را به واهمه انداخته است گویا ابعاد دیگری نیز خواهد داشت که در بیانیه نیز به آن اشاره شده است.
رئیسی: عقب‌نشینی نمی‌کنیم
غیرفعال کردن دوربین‌های فراپادمانی و نصب سانتریفیوژهای پیشرفته اگرچه به‌عنوان گام‌های نخستین برداشته شده است و اما باید منتظر اقدامات بیشتری در این زمینه بود. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امورخارجه در توییتی دراین‌باره تاکید می‌کند که بانیان این قطعنامه مستقیما مسوول تبعات بعدی هستند. پاسخ ایران قاطع و متناسب است. رییس‌جمهور کشورمان نیز پس از این قطعنامه در این خصوص گفت: ما یک قدم از مواضع خود عقب‌نشینی نخواهیم کرد چراکه تاکنون هرچند تعداد قطعنامه که صادر شده است موثر واقع نشده و راه به جایی نبرده است. اقتصاد کشور را منتظر به اخم و لبخند بیگانگان نخواهیم گذاشت.
اگرچه ایران قبل از برداشتن گام‌های خود آژانس را نسبت‌به آن مطلع کرده بود اما باز هم ابعادی از آن پس از آن منتشر شد. خبرگزاری رویترز روز پنجشنبه به نقل از دیپلمات‌های آگاه گزارش داد: گروسی به شورای حکام گفت که ایران از طریق نامه اطلاع داده که قصد دارد 20دوربین و دیگر تجهیزات نظارتی آژانس انرژی اتمی را قطع کند اما درنهایت مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه تایید کرد که براساس اطلاعاتی که دیشب (چهارشنبه) دریافت کرده است، ۲۷دوربین نظارتی این سازمان در مراکز هسته‌ای ایران از مدار خارج می‌شوند.
این اقدامات حالا مقامات غربی را بار دیگر در مقابل ایران به صف کرده است. در همین ارتباط نیز، «لورا هولگیت»، سفیر آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست شورای حکام همزمان با تصویب قطعنامه ضدایرانی هشدار داد که اگر ایران در واکنش به آخرین قطعنامه شورای حکام، شفافیت در برابر آژانس را کاهش دهد، نتیجه دیپلماتیکی که ایالات‌متحده به دنبال آن است، معکوس خواهد شد.
ایران که حالا به‌خوبی به طرف غربی نشان داد تن به خواسته‌های فرابرجامی نخواهد داد، علی‌رغم مذاکرات سازنده و ابتکارات پی‌در‌پی، بیش از این در برابر طرف غربی کوتاه نخواهد آمد و آژانس هم باید با دست کشیدن از رویه سیاسی خود با تقویت گام‌های فنی خود مسیر مناسب‌تری را طرح‌ریزی کند.
استقبال معنادار 3 کشور اروپایی از انعقاد توافق
اگرچه سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان بامداد جمعه در بیانیه جدیدی ادعا کردند که از ماه مارس ۲۰۲۲ یک توافق قابل‌اجرا روی میز بوده است که ایران را به تعهداتش در برجام و آمریکا را به توافق بازمی‌گرداند اما درنهایت این طرف آمریکایی بوده که کارشکنی کرده است.
این بیانیه می‌افزاید: ما متاسفیم که ایران از فرصت دیپلماتیک برای انعقاد توافق استفاده نکرده است و ما از آن می‌خواهیم که اکنون این کار را انجام دهد. ما آماده انعقاد توافق هستیم. این ادبیات در بیانیه اخیر سه کشور اروپایی به‌خوبی نشان می دهد که آن‌ها هدفی جز فشار بر ایران برای تن دادن به خواسته‌های غربی‌ها ندارند و گروسی نیز زمینه‌ساز چنین فشاری شده و آژانس را به اهرم فشار برای طرف غربی تبدیل کرده است.
سه کشور اروپایی در بیانیه خود افزودند: ما این گام‌ها را که به نگرانی‌های ابرازشده ازسوی شورای حکام آژانس - در قطعنامه‌ای که با حمایت قاطع تصویب شد- می‌پردازد، محکوم می‌کنیم. این اقدامات تنها وضعیت را تشدید می‌کند و تلاش‌های ما برای بازگرداندن اجرای کامل برجام را پیچیده می‌سازد.
این بیانیه می‌افزاید: ما همچنین از ایران می‌خواهیم که اعمال پروتکل الحاقی و همه اقدامات نظارتی و راستی‌آزمایی مرتبط با برجام را از سر بگیرد، پیشرفت هسته‌ای خود را متوقف کند و فورا توافقی را که درحالحاضر روی میز است برای بازگرداندن برجام منعقد کند.
بهمن: گام‌های هسته‌ای ایران اهرمی برای فشار بر طرف غربی است
در این زمینه با شعیب بهمن، کارشناس مسائل بینالملل به گفت‌وگو نشستیم. وی در گفت‌وگو با «صبح‌نو» اظهار داشت: اقدام ایران اساسا یک واکنش مناسب در برابر قطعنامه‌ای بود که اولا به‌منظور اعمال فشار علیه ایران صادر شد و ثانیا آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها تلاش کردند ایران را مقصر نشان دهند و بگویند ایران باعث شده است مذاکرات وین به نتیجه نرسد.
وی افزود: آمریکا و سه کشور اروپایی تلاش کردند وانمود کنند که مذاکرات از طرف آن‌ها به‌خوبی پیش رفته است اما ایران با کارشکنی‌ها اجازه به نتیجه رسیدن مذاکرات را نداده است. آن‌ها با این رویکرد مجبور شده‌اند که علیه ایران قطعنامه‌ای را تصویب کنند.
این کارشناس مسائل بینالملل با بیان اینکه واقعیت چیز دیگری است، گفت: پیش از این تردیدی در به بن‌بست رسیدن مذاکرات نبود اما با سفر مورا به تهران و ابتکارات جدیدی که ایران مطرح کرد دیدیم که اروپایی‌ها هم از این سفر رضایت داشتند و حتی بورل و مورا آن را مثبت مطرح کردند و فضای مثبتی را نشان دادند اما مخالفت آمریکا با این ابتکار باعث شد این بار هم نتیجه‌ای حاصل نشود.
بهمن افزود: مخالفت آمریکا با ابتکارعمل ایران و عدم تصمیم سیاسی بایدن برای بازگشت به برجام موجب شد آن‌ها تلاش کنند ایران را مقصر جلوه دهند و با نمایشی تبلیغاتی بخواهند نگاه‌ها را به‌سمت ایران بیاورند.
طرف‌های غربی در حال تشدید تنش هستند
وی خاطرنشان کرد: پاسخ قاطع و محکم ایران که از قبل هم به اطلاع آژانس و مقامات غربی رسیده بود واکنش مهم و سختی بود. ایران نشان داد نه‌تنها از مواضع خود کوتاه نخواهد آمد، بلکه در مذاکرات وین هم همان شروط گذشته پابرجاست.
این کارشناس مسائل بینالملل ادامه داد: طرف‌های غربی در حال تشدید تنش هستند و تصور می‌کنند اگر مذاکرات وین به نتیجه نرسد در این صورت این آن‌ها نیستند که شکست خورده‌اند و توپ را در زمین ایران انداخته‌اند.
بهمن تصریح کرد: همکاری‌های پیشین ایران با آژانس داوطلبانه و بدون مابه‌ازا بوده است اما درنهایت ثمره‌ای برای ایران نداشته است. آمریکا با خروج از برجام تکلیف را مشخص کرد و اروپا هم قدمی در راستای انجام تعهدات خود برنداشت.
این کارشناس مسائل بینالملل با بیان اینکه حضور یکجانبه و عمل به تعهدات یکجانبه ازسوی ایران فایده‌ای ندارد، گفت: اقدامات قاطع تهران پیش و پس از صدور قطعنامه منجر به بهره‌مندی بیشتر ایران از توان هسته‌ای خواهد شد و این موضوع باعث می‌شود مذاکره‌کنندگان ایران دست‌شان برای مذاکره پرتر باشد؛ از سوی دیگر، این گام‌ها می‌تواند اهرم فشاری باشند که اگر غربی‌ها نگران هستند باید به برجام بازگردند.
وی خاطرنشان کرد: ایران به غربی‌ها گوشزد کرد که به خواسته‌های فرابرجامی تن نخواهد داد. آژانس در دوره گروسی تحت نفوذ آمریکا و صهیونیست‌ها بوده است و سفر گروسی به فلسطین اشغالی قبل از برگزاری شورای حکام نشان‌دهنده سطح نفوذ آن‌هاست. در چنین فضایی اگر ایران پاسخ محکم و جدی نمی‌داد طرف مقابل خواسته‌های فرابرجامی خود را ادامه می‌داد.
