بازار انرژی جهان، نیازمند نفت ایران و ونزوئلا
وقوع جنگ روسیه و اوکراین موجب شد که قیمت بیش از 100دلاری هر بشکه نفت در بازار جهانی تثبیت شود و در صورت تداوم این مناقشه، چشم‌انداز قیمت نفت تا پایان سال 2022 در ارقامی نزدیک به 100دلار در هر بشکه برآورد می‌شود.
افزایش قیمت جهانی نفت درحالی است که اوپک پلاس در آخرین جلسه خود همانند گذشته تصمیم بر افزایش رقم تولید نفت گرفت ولی به نظر می‌رسد این موضوع نیز نتواند تاثیری بر افزایش قیمت نفت داشته باشد.
بر اساس تصمیم بیست‌ونهمین نشست وزیران نفت و انرژی اوپک پلاس که 11دقیقه طول کشید، تولید نفت خام کشورهای عضو این ائتلاف در ماه ژوئیه و اوت 648هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد. اوپک و متحدانش در نوزدهمین نشست خود در ماه ژوئیه توافق کردند هر ماه تولیدشان را در مجموع 400هزار بشکه در روز افزایش دهند و حال رقم افزایش تولید ماهانه افزایش یافته ولی تاثیر آن بر قیمت نفت در بازار مشهود نیست.
اما قیمت نفت در آخرین روز کاری بازارهای جهانی افزایش یافت و تصمیم اوپک پلاس برای افزایش تولید نیز مانع از بالا رفتن قیمت‌ها نشد، زیرا این افزایش چندان بر عرضه جهانی تاثیر نخواهد داشت.
حالا روند صعودی قیمت نفت، یک چالش جدی برای کشورهای اروپایی و آمریکا تبدیل شده است زیرا موجب افزایش قیمت بنزین و نارضایتی مردم خواهد شد. هر چند تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه نفت ایران هزینه‌هایی برای کشور در پی داشته است اما این هزینه به صورت متقابل به معیشت مردم اروپا و آمریکا نیز وارد شده است.
به اعتقاد کارشناسان فشار افزایش قیمت بنزین بر معیشت مردم آمریکا و افزایش نارضایتی‌ها، به ناچار دولت بایدن را به سمت استفاده از ظرفیت نفت کشورهای تحریم‌شده برای کاهش قیمت نفت حرکت خواهد داد، به خصوص که با توجه به کاهش محبوبیت بایدن، دموکرات‌ها در انتخابات میان‌دوره‌ای نوامبر در سنا و مجلس نمایندگان با چالش جدی مواجه شده‌اند.
بلومبرگ نیز در گزارشی مدعی شد: به گفته بزرگ‌ترین تاجر مستقل نفت خام، ایالات متحده ممکن است حتی بدون احیای توافق هسته‌ای 2015، اجازه دهد نفت ایران با تحریم بیش‌تری وارد بازارهای جهانی شود. در ادامه گزارش آمده است: جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده می‌تواند تصمیم بگیرد که نیاز به کاهش بی‌سابقه قیمت‌های پمپ قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای نوامبر، بیش‌تر از مزایای اجرای دقیق تحریم‌ها، از جمله توقیف تعداد بیش‌تری از نفتکش‌های ایرانی است.
ایران صادرات نفت را در سال جاری افزایش داده است که بیش‌تر آن‌ها به چین ختم شده است. به گفته تحلیلگران انرژی، یک توافق هسته‌ای جدید منجر به ورود ۵۰۰هزار تا یک‌میلیون بشکه نفت اضافی در روز به بازارهای بین‌المللی می‌شود که برای فشار بر قیمت‌ها کافی است.
حال بلومبرگ گزارش داده است که ممکن است ایالات متحده اجازه دهد نفت ایران، حتی بدون توافق بیش‌تر وارد بازارهای جهانی شود. نیاز به کاهش قیمت‌ها، مهم‌ترین عاملی است که احتمال دارد آمریکا به خاطر آن، از تحریم بشکه‌های نفت ایران چشم پوشی کند. ایران علاوه بر تولید روزانه، حدود 100میلیون بشکه نفت در انبار دارد که به سرعت می‌تواند فروخته شود و بازار را متعادل کند.
درصورت توافق هسته‌ای ایران، عرضه نفت در بازارهای جهانی ۵۰۰هزار تا یک‌میلیون بشکه افزایش می‌یابد که منجر به کاهش قیمت جهانی نفت خواهد شد. طبق آمار اوپک، در دولت سیزدهم تولید نفت ایران در شرایط تحریم و بدون هیچ معافیتی به 2.564میلیون بشکه در روز رسیده است. با توجه به این‌که ظرفیت پالایشی کشور 1.7میلیون بشکه در روز است، صادرات نفت ایران روزانه 864هزار بشکه در روز برآورد می‌شود که این میزان به معنای افزایش 100درصدی صادرات نفت نسبت به دولت گذشته است. به گفته وزیر نفت ایران، صادرات میعانات گازی ایران به حدود 200هزار بشکه در روز رسیده است. بدین ترتیب مجموع رقم صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران به بیش از یک‌میلیون بشکه در روز می‌رسد. این امکان وجود دارد که در صورت معافیت تحریمی آمریکا، صادرات نفت ایران به 2میلیون بشکه در روز برسد.
عقب‌نشینی آمریکا از تحریم نفت ونزوئلا
افزایش شدید قیمت بنزین در آمریکا درپی افزایش ۵۰درصدی قیمت جهانی نفت، بایدن را به شدت تحت فشار قرار داده است. همچنان‌که رویترز به نقل از پنج منبع آگاه گفته است: پس از دو سال اعمال تحریم‌های سفت و سخت نفتی علیه ونزوئلا، حالا آمریکا یک قدم پا پس کشیده و دو شرکت این ایتالیا و رپسول اسپانیا اجازه داده تا با هدف جایگزینی نفت روسیه، نفت ونزوئلا را به بازار اروپا منتقل کنند. یکی از این منابع آگاه می‌گوید: حجم این نفت البته خیلی بزرگ نخواهد بود و تأثیر آن بر قیمت نفت در بازار جهانی نسبی خواهد بود. با این حال چراغ سبز واشنگتن برای ازسرگیری جریان صادرات نفت ونزوئلا به اروپا به عنوان یک پیروزی برای دولت نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا تلقی خواهد شد. وزارت خارجه آمریکا طی نامه‌ای به این دو شرکت نفتی اجازه صدور نفت ونزوئلا را داده است. دولت بایدن امیدوار است که بتواند با این اقدام وابستگی اروپا به نفت روسیه را کاهش داده و حتی جلوی ارسال بخشی از محموله‌های نفتی ونزوئلا به چین را هم بگیرد. همچنان‌که واشنگتن به شرطی با ازسرگیری انتقال نفت ونزوئلا به اروپا موافقت کرده که این نفت فقط در بازار اروپا فروخته شود.
کند شدن تیغ تحریم
از سوی دیگر دولت آمریکا امروز نگران کند شدن تیغ تحریم‌هاست . طی سال‌های اخیر، توسل مفرط آمریکا به تحریم‌ها بدون توجه به اصل حاکمیت مستقل کشورهای دیگر، نشانه‌هایی را پدید آورده مبنی بر این‌که این سلاح دائما در دستان آمریکا نخواهد بود. اکنون کارشناسانی در داخل خود آمریکا هشدار می‌دهند که روند فروپاشی نظام تحریم‌ها آغاز شده و در این روند، به ویژه تحریم‌های آمریکا علیه ایران، آن هم به خصوص در دوران ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» اثرگذار بوده است. وقتی جهان به نفت و انرژی کشورهایی مانند ایران و ونزوئلا نیازمند است تحریم‌های یکجانبه و اعمالی آمریکا علیه این دو کشور را بی معنا نمی‌داند و آن را نمی‌پذیرد.
وزیرخارجه هند: چرا اجازه نمی‌دهند نفت ایران و ونزوئلا وارد بازار شود؟
همچنان‌که «سوبرامانیام جایشانکار» وزیر خارجه هند در «مجمع ۲۰۲۲ گلاب‌سِک» که در براتیسلاوا، پایتخت اسلواکی برگزار شد، از مواضع کشورهای غربی به شدت انتقاد کرد. وزیر خارجه هند اعلام کرد که کشورش هند هیچ «سازه و ساختار» مبتنی بر انتخاب از بین اردوگاه غربی و اردوگاه روسیه و چین را نمی‌پذیرد. وی افزود: هند این حق را دارد که پس از بررسی مسائل، انتخاب‌های خود را انجام دهد. دیپلمات ارشد هندی با تاکید براین‌که جهان نمی‌تواند مانند گذشته اروپا محور باشد، گفت: «این سازه و ساختاری است که شما می‌خواهید به من تحمیل کنید و من آن را نمی‌پذیرم... انتخاب‌های من بدبینانه و بده‌بستانی نخواهد بود. تعادلی بین ارزش‌ها و علایق من وجود خواهد داشت. هیچ کشوری در جهان نیست که منافع خود را نادیده بگیرد.» وزیر خارجه هند در ادامه سخنانش به مواضع و فشارهای کشورهای غربی علیه خرید و فروش نفت و گاز ایران و ونزوئلا اشاره کرد. او گفت: «بیایید منصفانه و بی‌طرفانه صحبت کنیم. چرا اجازه نمی‌دهند نفت ایران و ونزوئلا وارد بازار شود؟ آن‌ها به هر منبع نفتی که ما داریم، فشار وارد کرده‌اند و سپس می‌گویند که شما نباید به بازار بروید و بهترین معامله را برای مردم خود دریافت کنید. این رویکردی منصفانه نیست.»
