دلالی با نان مردم!
نان یکی از کالاهای اساسی استراتژیک کشور محسوب می‌شود و در صورت گرانی آن می‌تواند بخش‌های محروم و دهک‌های پایین جامعه را به‌شدت درگیر کند اما خبرهای ضد و نقیض از گرانی رسمی نان پرده برداشته است؛ به گونه‌ای که رییس اتحادیه
نان سفید و فانتزی یکی از شهرهای کشور از افزایش ۱۲برابری هر کیسه آرد خبر داد و ممکن است در ماه‌های دیگر هر کیسه آرد به قیمت ۶۰۰ تا ۸۰۰هزار تومان فروخته شود. در این میان راهکار دولت و امکان مقابله با گرانی نان بسیار حائزاهمیت دارد. به علت فراگیری قاچاق آرد از کشور، دولت اعلام کرد که مجبور به قطع یارانه آرد به‌منظور جلوگیری از قاچاق آن است؛ به‌طوری‌که هر کیسه آرد یارانه‌ای دولت به نانوایی‌ها حدود ۴۰هزار تومان محاسبه اما همین کیسه آرد در مرزهای کشور به قیمت ۷۰۰ تا یک‌میلیون تومان فروخته می‌شد.
از سوی دیگر، ماکارونی هم با آرد یارانه‌ای تولید می‌شود و همین محصول به‌صورت گسترده از طریق مبادی قانونی صادر می‌شود؛ بر همین اساس به نظر می‌رسد یارانه ارز ۴۲۰۰تومانی که به آرد داده می‌شد از طریق قاچاق کالا و همچنین صادرات گسترده به جیب کشورهای خارجی واریز می‌شد. به گفته محمد قربانی، معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی هم‌اکنون تقریبا 250هزار تن قاچاق آرد انجام می‌شود، گفت: براساس گزارش نیروی انتظامی، قاچاق آرد در سال1400 نسبت‌به 1399 ، رشد 200درصدی داشته است. قربانی همچنین با بیان اینکه تاکنون هیچ‌گونه نارضایتی از تامین نشدن آرد ثبت نشده است، گفت: در صورت وجود هرگونه نارضایتی، از طریق اتحادیه‌ها و واحد‌های استانی بلافاصله به ما انتقال داده می‌شود.
سردار اشتری، فرمانده نیروی انتظامی چند روز پیش اعلام کرد: سال گذشته بیش از ۳۵۰هزار تن آرد یارانه‌ای قاچاق کشف شد که نسبت‌به مدت مشابه قبل بیش از ۲۰۰۰درصد افزایش یافته است.
چرا قاچاق؟
«میثم مهرپور»، اقتصاددان ضمن تشریح وضعیت کلی تامین غلات در کشور به «صبح‌نو» می‌گوید: روسیه و اوکراین تقریبا ۴۰درصد غلات دنیا و بیش از نصف روغن خوراکی جهان را تولید می‌کردند. با این جنگ، عرضه غلات و روغن ازسوی این دو کشور به‌شدت کاهش یافته است. این سبب شده که ۴۰درصد تجارت گندم و روغن قفل شود و نتیجه آن افزایش بی‌سابقه قیمت روغن و گندم در همه جهان است.
مهرپور اضافه می‌کند: این گرانی جهانی به ایران هم رسیده و دولت تصمیم گرفت اصلاح ارز ۴۲۰۰تومانی را به پایان ماه رمضان بیندازد. دولت از ۱۲اردیبهشت یارانه آرد صنف و صنعت را حذف کرد که طبیعی است اجرای آن به بعد از ماه رمضان می‌افتاد و
عید فطر افزایش قیمت‌ها اعمال شده است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه اصلاح یارانه‌های ارز ۴۲۰۰تومانی در قانون بودجه آمده و دولت باید اجرا کند، می‌گوید: «در این زمینه چند اصلاح باید انجام شود: دارو، نان و نهاده‌های مرغ و روغن و لبنیات.»
او اولین و آسان‌ترین بخش از حذف ارز ۴۲۰۰تومانی را مربوط به دومیلیارد دلار دارو خوانده و توضیح می‌دهد: چون سیستم بیمه‌ای تقریبا کاملی داریم و به‌راحتی می‌توان یارانه را به بیمه‌ها منتقل کرد و همه بیماران با توجه به بیمه‌ای که دارند به‌طور هوشمند از یارانه دارو بهره‌مند شوند.
هر کیسه آرد لب مرز یک‌میلیون تومان است
مهرپور با عنوان اینکه دولت از سخت‌ترین بخش کار را شروع کرده، می‌گوید: دولت مجبور بوده و قاچاق آرد به‌شدت فراگیر شده است. هر کیسه آرد یارانه‌ای که دولت به نانوایی‌ها می‌دهد ۴۰هزار تومان است که همین کیسه در لب مرز بین 700هزار تا یک‌میلیون تومان است چون قیمت به‌شدت افزایش یافته است. روغن هم همین وضعیت را دارد و روغن یارانه‌ای ایران در حال توزیع در افغانستان و ترکیه است. یعنی اگر کسی ۴۰تن آرد
به لب مرز ببرد، بالای ۹۰۰میلیون تومان سود می‌کند. این حاشیه سود به‌شدت جذاب است برای قاچاقچیان و اتفاقاتی که لب مرز در حال وقوع است این را تایید می‌کند.
او اضافه می‌کند: آرد صنف و صنعت هم به‌طور یارانه‌ای بود که آن هم به‌شدت قاچاق می‌شد. از سوی دیگر، ماکارونی هم با آرد یارانه‌ای تولید می‌شد و به‌طور گسترده صادرات قانونی می‌شد اما در واقع، حراج یارانه ارزی ایران به جیب کشورهای واردکننده بود. اگر یارانه نان سنتی را هم حذف نکنیم، آرد نانوایی‌های سنتی به صنف و صنعت قاچاق داخلی می‌شود.
حاشیه سود ۹۰۰درصدی قاچاق آرد
او در توصیه‌ای به دولت می‌گوید: اصلاح یارانه کالاهای اساسی باید انجام شود و با توجه به شرایط جهانی قطعا باید زودتر انجام می‌شد. اگر امروز این روند اصلاح نکنیم فردا مرغ هم قاچاق می‌شود. قیمت گندم چند برابر سال قبل شده است و هیچ دولتی نمی‌تواند این حجم را یارانه بدهد. هر نوع نظام توزیع قوی داشته باشیم با این حاشیه سود ۹۰۰درصدی آرد، قطعا قاچاق خواهد شد و نمی‌شود جلوی هر نانوایی یک مامور گذاشت.
او با بیان اینکه هشدار قحطی حتی در کشورهایی مثل چین و کانادا صادر شده و تا سال ۲۰۲۵ وضعیت امنیت غذایی جهانی به‌شدت بحرانی است و در این شرایط اگر ما اصلاحات درستی نداشته باشیم، دچار مشکل خواهیم شد، می‌گوید: در شرایط فعلی دو برابر نیاز گندم واردات داریم که باز هم جوابگوی دلالی نیست چون سودش هنگفت است. اینطوری اگر ادامه پیدا کند باید کل پول نفت امسال را بدهیم گندم وارد کنیم (البته اگر فروشنده‌ای باشد) و آخرش هم کل نان منطقه را تامین کنیم و قدرت خرید مردم نیز تغییر نکند. با طرح دولت، قوت غالب مردم که نان سنتی است با قیمت فعلی به دست مردم می‌رسد و کل یارانه در زنجیره گندم تا نان حذف می‌شود و قاچاق نیز متوقف خواهد شد.
او در پایان توصیه می‌کند: نکته بسیار مهمی در زمینه اجرا، انتقال کلیه یارانه ارزی کالاهای اساسی و نان به انتهای زنجیره است که در این صورت به‌جای شوک‌های قیمتی چند مرحله‌ای، در یک مرحله کل یارانه‌های کالاهای اساسی اصلاح خواهند شد و برای این اصلاح بزرگ، دولت باید یارانه نقدی بزرگی نیز بدهد که برآورد اولیه برای هر نفر حدود ۵۰۰هزار تومان یارانه نقدی جدید است که سبب ذی‌نفع شدن مردم برای این اصلاح اقتصادی
بزرگ است.
