معیشت؛ خط قرمز مجلس
 علی‌رغم اعلام‌های پی‌درپی اما ارز ترجیحی باز هم مورد توجه مردم و رسانه‌ها بود و سید ابراهیم رئیسی در گفت‌وگوی خود با مردم در 5بهمن‌ماه با بررسی روند گذشته گفت که معتقد بودم نباید شوک به جامعه وارد کرد، قبلا هم گفته‌ام غافلگیری را نمی‌پسندم و در قاموس من نیست که به‌صورت غافلگیری و بدون اطلاع به مردم کاری را انجام دهم. تاکید چندباره رییس‌جمهور در جهت گفت‌وگو با مردم و در جریان قرار دادن آن‌ها اما در این روزها آنطور که باید از سوی مسؤولان اقتصادی دولت و وزرا پیاده نشده است و برخی تصمیمات بدون تبیین قبلی، مردم را نگران کرده است؛ موضوعی که علاوه بر مجلس، دولت نیز نسبت‌به آن حساس بود. رییس‌جمهور در 19دی‌ماه در مجلس نیز در این خصوص گفت: زمانی که کار را در دولت سیزدهم آغاز کردیم از 18میلیارد دلاری که در بودجه پیش‌بینی شده بود، چیزی باقی نمانده بود؛ یعنی در نیمه دوم سال مبلغی برای تخصیص ارز ترجیحی باقی نمانده بود. اگر دولت می‌خواست به قانون عمل کند باید ارز ترجیحی را بدون جبران حذف می‌کرد اما خط قرمز ما سفره و معیشت مردم بوده و هست. علاوه‌بر دولت، مجلس نیز بارها مردم را خط قرمز خود معرفی کرده بود و این موضوع حالا بیش از هر زمانی اهمیت پیدا کرده است.
در زمان بررسی حذف ارز ترجیحی در مجلس نیز بارها نمایندگان و رییس مجلس بر ضرورت توجه بر معیشت مردم تاکید کردند؛ به‌طور مثال، رییس مجلس 15اسفند در صحن مجلس تاکید کرد که باید ثبات در قیمت کالاهای اساسی به‌صورت کالابرگ باشد؛ بنابراین، این موضوع اولویت اول مجلس است اما در روزهای اخیر با حذف ارز ترجیحی و گران شدن گندم و آرد، جامعه با شوک جدیدی مواجه شد که نتیجه اطلاع‌رسانی ضعیف و عدم طرح موضوع با مردم بود.

میراث شوم دولت روحانی
 در این میان اما غائله بنزین به‌خوبی نشان داد که برای برخی از اقدامات باید از پیش و با برنامه با مردم گفت‌وگو کرد تا نگرانی‌ها رفع شده و شاهد همراهی مردم باشیم. حالا در این شرایط و علی‌رغم تاکید چندباره رئیس‌جمهور و رییس مجلس، روند شکل‌گرفته با انتقادهایی مواجه است که حاصل عملکرد برخی وزرایی است که تدبیر لازم را نداشته و جامعه را ملتهب کرده‌اند. اگرچه ارز ترجیحی میراث شوم دولت روحانی برای دولت سیزدهم است اما نباید به‌نوعی عمل شود که تبعات آن برای مردم و دولت بیشتر شود. 

تیم اقتصادی دولت باید توجه لازم را به بعد اطلاع‌رسانی و تبیین تصمیمات برای مردم داشته باشند و با کم‌توجهی اجازه نگرانی برای مردم را ندهند. از سوی دیگر، علاوه بر این موضوع، جبران ارز حذف‌شده نیز باید پیش از اجرای آن در دستورکار باشد تا مردم نسبت‌به اجرای آن همکاری بهتری داشته باشند.  با پرداخت هزینه جبرانی در جهت حذف ارز ترجیحی مردم نسبت‌به اجرای این اقدام مهم اطمینان بیشتری پیدا می‌کنند و نگرانی‌ها برطرف می‌شوند. از سوی دیگر، نظارت در جهت کنترل قیمت‌ها و مقابله با سودجویان نیز باید مورد توجه جدی باشد تا نوسانات قیمت‌ها شرایط بدتری را رقم نزند.
در نهایت فراموش نکنیم که حذف ارز ترجیحی باید در جهت منافع مردم و به سود آنها باشد که مقابله با گرانی و سیاست جبرانی این اصل را تا حدود زیادی تامین خواهد کرد. برای بررسی بیشتر این موضوع با حجت الاسلام سید محمدرضا میرتاج الدینی و احسان سلطانی گفت وگو کردیم که شرح آن در ادامه می آید: 

حجت‌الاسلام میرتاج‌الدینی: دولت نظارت کافی بر قیمت‌ها داشته باشد
حجت‌الاسلام سید محمدرضا میرتاج‌الدینی، نایب‌رییس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «صبح‌نو» با اشاره به گرانی‌های اخیر اظهار داشت: این فرایند و این مسیر باید طی شود. مسیر حذف  ارز ترجیحی و حل مشکلات اقتصادی که به وجود آمده است باید پیموده شود.
 وی افزود: ریشه‌های این موضوع را در سیاست‌های غلط دولت قبلی می‌دانیم و ترک فعل‌هایی که انجام شده باعث متورم شدن موضوع شده است و دولت سیزدهم وقتی بخواهد این‌ها را انجام دهد قطعا با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود.
 وی با اشاره به شرایطی که مجلس شورای اسلامی پذیرفته است، گفت: یکی از شرایط این است که دولت مقدمات لازم برای برداشتن حذف ارز ترجیحی را فراهم کند که قیمت‌ها افزایش بی‌رویه نداشته باشد. از طرف دیگر، برای کالاهای اساسی و همین‌طور گندم، آرد و دارو در قانون بودجه یارانه داریم.

دولت مراقبت کند که معیشت مردم آسیب نبیند
 عضو کمیسیون تلفیق بودجه‌۱۴۰۱ گفت:  در تبصره۱۴ رقمی در حدود ۲۵۰هزار میلیارد تومان یارانه وجود دارد که به بخش‌های مختلف تقسیم می‌شود و بخشی از آن آرد و گندم است.
 نایب‌رییس کمیسیون برنامه‌ و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: این یارانه یا به ارز ترجیحی تبدیل می‌شود و مانند گذشته عمل می‌شود که آنجا بستری برای فساد و رانت است که تصمیم دولت درست است و به لحاظ اقتصادی نیز مشکلی ندارد اما باید مراقبت کند که معیشت مردم آسیب نبیند و بیش از این به مردم فشار وارد نشود. همچنین طوری باید عمل شود که جلوی گرانی‌ها گرفته شود.
 وی خاطرنشان کرد: درمورد نان همیشه به این شکل عمل می‌شود که از طریق فرمانداری قیمت جدید نان به نانوایی‌ها اعلام می‌شود و به‌تدریج این کارها جلو می‌رود. دولت هنوز آن تکلیف را که نسبت‌به حذف ارز ترجیحی درخصوص گندم و سایر موارد داشته، عمل نکرده است و این‌ها با همان مقدمات باید انجام شود.
عضو کمیسیون تلفیق بودجه۱۴۰۱ گفت:  تنها در یک مورد آرد صنعتی عمل شده است و ماکارونی و نان‌های حجیم در قالب آن وجود دارد. نسبت‌به این‌ها تغییراتی ایجاد کرده است. در گذشته نیز نان حجیم یارانه نداشته و به‌صورت آزادپز بوده است.
 حجت‌الاسلام میرتاج‌الدینی با بیان اینکه در سایر موارد نظر ما این است که یک یارانه اعتباری به مردم اختصاص داده شود، یعنی هر قسمت از  ارز ترجیحی نسبت‌به کالاهای اساسی برداشته می‌شود، قبل از آن دولت باید چند کار را انجام دهد، افزود: یکی از این کارها اطلاع‌رسانی است که باید به اندازه کافی بر این موضوع پرداخت و تبیین کامل صورت بگیرد.

چهار اقدام ضروری ازسوی دولت
 عضو کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۱ تصریح کرد: مساله دیگر مابه‌التفاوت تغییر قیمت‌هاست که باید در قالب یارانه به مردم اختصاص داده شود و مردم مطمئن شوند که حالا که ارز برداشته می‌شود یارانه آن مستقیم خواهد شد و به خود مردم پرداخت می‌‌شود؛ سومین موضوع مهم این است که دولت باید مراقبت کند که کالاها مخصوصا کالاهایی که مشمول ارز ترجیحی بودند کمبود پیدا نکند.
وی گفت: چهارمین موضوع این است که دولت باید نظارت کافی داشته باشد که قیمت‌ها کنترل شوند و بی‌رویه افراد آن‌ها را افزایش ندهند.
 ماکارانی از آنجایی که قوت غالب مردم دهک‌های پایین است باید مورد توجه باشد. مردم با اعتباری که دارند می‌توانند درخصوص خرید نان سنتی و حجیم تصمیم‌گیری کنند.
 نایب‌رییس کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس با تاکید بر اینکه در کنار مردم خواهیم بود تا فشارها بر آن‌ها بیشتر نشود، گفت: برای جلوگیری از این موضوع در قانون یارانه 250هزار میلیارد تومان گذاشته‌ایم. دولت باید این را به مردم برساند. در کنار دولت هم هستیم تا تصمیم‌های درست بگیرد و بتوانیم از این مسیر عبور کنیم.
  
سلطانی: مجلس برای کنترل قیمت‌ها باید فشار بیاورد
 احسان سلطانی، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با «صبح‌نو» اظهار داشت: ما در شرایط تحریمی گیر کرده و یک‌سری مسائل به ما تحمیل شده است. در این شرایط هم کشور باید اداره شود.
 وی افزود: دلار نیمایی تا بالای ۲۵هزار تومان قیمت خورده است و در کمتر از دو ماه گذشته ۱۳۰۰تومان به آن اضافه شده است. از طرف دیگر، دلار هم به ۲۸هزار تومان رسیده است. تکلیف چیست؟ خوب کشور هم هزینه دارد و باید بچرخد.
این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه یکسری بنگاه‌ها سودهای کلان دارند، افزود: کل یارانه‌ای که دولت برای نان امسال می‌خواست بدهد مبلغی حدود صدهزار میلیارد تومان بوده است. گندم از کالاهای حجیم است و وقتی می‌گویند یک‌میلیون تن گندم خارج می‌شود یعنی ۱۰درصد از گندم کشور.
سلطانی تاکید کرد: در بودجه عمرانی هم شما وقتی می‌خواهید هزینه کنید همین‌طور است. در کل دنیا نزدیک ۱۰ تا ۲۰درصد از آن اتلاف می‌شود. وقتی بودجه دولت تخصیص پیدا می‌کند بخشی از آن تلف می‌شود و ۱۰۰درصد آن تحقق پیدا نمی‌کند.
 وی با بیان اینکه 10- 15درصد می‌شود حدود ۱۰هزار میلیارد تومان و به دلار می‌شود حدود ۴۰۰میلیون دلار گفت: اولا که یک‌میلیون تن را اگر بخواهید با تریلی ۲۰تنی محاسبه کنیم، می‌شود ۵۰هزار تریلی و این حجم را به‌راحتی نمی‌توان قاچاق در نظر گرفت و با عقل جور درنمی‌آید.
 وی افزود:در این شرایط مجلس حتما باید در کنترل قیمت ها نقش ایفا کند و به دستگاه های اجرایی فشار بیاورد.

عمدتا دهک های پایین جامعه از نان سنتی استفاده می کنند
 سلطانی تاکید کرد: ما اینجا ۴۰۰میلیون دلار اتلاف داریم و سالانه حدود ۳۰هزار میلیارد دلار مواد معدنی و فلزات و پتروشیمی و غیره صادر می‌کنیم؛ به خاطر اینکه از این صادرات ارزش افزوده و مالیات نمی‌گیریم حدود ۴-۵میلیارد دلار یارانه به خارجی‌ها می‌دهیم؛ چطور این محاسبه نمی‌شود؟
وی با بیان اینکه با کوپنی شدن هم مشکلاتی به وجود خواهد آمد گفت: دهک‌‌های پایین جامعه عمدتا از نان سنتی استفاده می‌کنند و ثروتمندان از این کالا استفاده چندانی ندارند و ما داریم یارانه‌ای به آن‌ها می‌دهیم تا بتوانند آن را بفروشند. این اتفاقات نتیجه دست‌پروردگان لیبرال‌ها است و از آن موقع مدام بحث قیمت‌های جهانی را مطرح می‌کردند اما ما در یک اقتصاد بسته زندگی می‌کنیم.
 این کارشناس مسائل اقتصادی تاکید کرد: ما به اقتصاد جهانی که وصل نیستیم؛ وقتی به خورد و خوراک مردم می‌رسیم قیمت‌های جهانی را ملاک می‌گیریم. ما سود ۲۰شرکت بزرگ بورسی را از سال۹۶ تا ۱۴۰۰ بررسی کردیم. سود این شرکت‌ها برابر با کل کسری بودجه دولت است.
سلطانی ادامه داد:  فقط سود شش‌ماهه اول فولاد مبارکه در سال گذشته حدود ۶۰هزار میلیارد تومان بوده است و با دو شرکت معدنی و سنگ آهنی چادرملو و گل‌گهر به حدود ۸۰هزار میلیارد تومان در ۶ماه می‌رسد. این سود حاصل رانت منابع و انرژی ارزان است.
 
 وی تصریح کرد: ما یا در شرایط تحریمی و جنگ اقتصادی باقی خواهیم ماند یا نخواهیم ماند. اگر می‌خواهیم بمانیم باید الزامات آن را هم برآورده کنیم. نمی‌توانیم در یک اقتصاد لیبرال و آزاد زندگی کنیم و شرایط تحریم هم داشته باشیم. اگر در تحریم هستیم باید در بودجه بازنگری کنیم. ۵۰ -۶۰ درصد بودجه تورمی در کشور داریم که در شرایط تحریمی جوابگو نیست.  این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: این وضعیت منجر به این می‌شود که باید هر روز یک چیزی را گران کنیم. ما اگر می‌خواهیم ارز ترجیحی را حذف کنیم نمی توانیم ارز نیمایی را در یک ماه 1300 تومان گران کنیم و باید آن را واقعی کنیم و روی ۱۶ -۱۷هزار تومان بیاوریم.
 وی تاکید کرد: آن‌هایی که درآمد به دلار دارند متناسب با درآمدشان هزینه‌ها را پرداخت کنند. به مردم متناسب با درآمد ریالی که دارند فشار وارد شود.