بی‌تصمیمی کاخ سفید
درحالی‌که شواهد متعدد حاکی از آن هستند که دولت «جو بایدن»، رییس‌جمهور آمریکا به‌دلیل مخالفت‌های داخلی و سنگ‌اندازی‌های رژیم‌صهیونیستی قادر به تصمیم‌گیری درخصوص این مذاکرات نیست. پایگاه پولیتیکو ادعا کرده این مذاکرات به‌دلیل اختلافات میان تهران و واشنگتن بر سر خارج کردن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های اصطلاحا «تروریستی» به «بن‌بست کامل» خورده است.
مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از چند ماه پیش دچار وقفه شد. دولت آمریکا از زمان آغاز این مذاکرات به جای پیشنهاد دادن ابتکارهای عملی برای پیشرفت گفت‌وگوها بارها تلاش کرده طرف‌های مختلف به‌ویژه ایران را به کند کردن روند مذاکرات متهم کند. یکی از دلایل عدم انجام اقدامات لازم ازسوی طرف‌های آمریکایی در مذاکرات وین مخالفت‌های نماینده‌های کنگره با سیاست‌های دولت بایدن در خصوص برجام بوده است. یکی از انتقادات این گروه از قانونگذاران آمریکایی این است که برجام به همه حوزه‌های اختلاف آمریکا با ایران ازجمله فعالیت‌های منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران نمی‌پردازد. بااین‌حال، این پایگاه خبری ادعا کرده علی‌رغم آنکه دیپلمات‌ها در روزهای آخر مذاکرات در وین به یک سند ۲۷صفحه‌ای دست یافته بودند اختلاف دو طرف بر سر وضعیت سپاه پاسداران مانع از حصول نهایی توافق شده است. یک مقام آمریکایی به پایگاه پولیتیکو گفت: «موضع آمریکا این است مگر در صورت انجام اقدامات اساسی ازسوی ایران برای رفع نگرانی‌های فرابرجامی ما واشنگتن این تحریم تروریستی را برنخواهد داشت.»
«انریکه مورا» که وظیفه هماهنگی گفت‌وگوها در مذاکرات وین را برعهده دارد در هفته‌های گذشته پیشنهادهایی را میان دو طرف رد و بدل کرده است. پایگاه پولیتیکو نوشته با وجود این، مذاکرات عملا به بن‌بست خورده‌اند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران چند روز پیش در یک گفت‌وگوی تلفنی با جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تصریح کرد که لازم است دولت بایدن شجاعت اصلاح مسیر غلط کاخ سفید در دولت قبل را داشته باشد. او تاکید کرد در تمایل ایران برای رسیدن به یک توافق خوب و قوی شکی وجود ندارد.
«آنتونی بلینکن»، وزیر امورخارجه آمریکا چند روز پیش در یک جلسه با نمایندگان مجلس سنا تصریح کرد که دولت بایدن از زمان حضور در کاخ‌سفید تحریم‌های زیادی را علیه سپاه وضع کرده است. او گفت که از ۱۰۷مورد تحریم که در دولت بایدن صادر شده ۸۶مورد علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده است. درعین‌حال بلینکن در همان جلسه بار دیگر تاکید کرد واشنگتن بازگشت به برجام را بهترین مسیر درخصوص برنامه هسته‌ای ایران می‌داند. وی تاکید کرد: «تصمیم برای خروج از برجام و تلاش برای اعمال فشار حداکثری علیه ایران، هر هدفی که داشت به نتایج مدنظر ختم نشده بود و برعکس، باعث ایجاد یک برنامه هسته‌ای خطرناک‌تر شده بود. زمان گریز هسته‌ای ایران از یک سال به حدود چند هفته رسید. این‌ها مسائلی هستند که باید به آن‌ها رسیدگی کنیم. ما همچنان معتقدیم که بازگشت به پایبندی به برجام بهترین روش برای رسیدگی به چالش‌های هسته‌ای ایجادشده ازسوی ایران خواهد بود.»
هنوز بحث تضمین ها به نتیجه نرسیده است
درحالی پولیتیکو ادعا می‌کند موضوع سپاه موجب بن‌بست در مذاکرات شده است که موضوعات دیگر ازجمله بحث تضمین‌ها نیز در مذاکرات هنوز به نتایجی نرسیده است. همچنانکه یک دیپلمات ارشد غربی به شرط فاش نشدن نامش پیش از این به پولیتیکو گفته بود: «ما به پایان این مذاکرات چشم دوخته‌ایم اما مهم است بدانیم مسائل سیاسی اصلی در زمینه تمامی موضوعات هنوز حل‌نشده باقی مانده‌اند.» آمریکایی‌ها بارها در طول این مذاکرات دبه کرده‌اند؛ یعنی بارها امتیازاتی را داده اما بعدا مجددا کار را به عقب بازگرداندند. دلیل آن این است که یکی از روش‌های مرسوم آمریکایی‌ها این است که در باغ سبز نشان می‌دهند اما بعد همان امتیازات داده‌شده را مجدد پس می‌گیرند تا شما را دچار فرسایش کنند و همین‌طور حداکثر میزان امتیازدهی طرف مقابل را بسنجند. از این رو ایران نمی‌تواند بدون توجه به تجربه‌های گذشته و گرفتن تضمین‌های لازم مجددا در یک توافقی وارد شود که مجددا خود تنها در آن بماند.
توافق خوب و پایدار که از ابتدا موردتوجه ایران بود در روزهای گذشته نیز بار دیگر به مقامات غربی گوشزد شد تا از هر تصور اشتباهی جلوگیری شود. تلاش‌های برای رسیدن به نقطه مشترک برای احیای برجام در شرایطی ناکام مانده که سه کشور اروپایی و روسیه و چین برای نهایی شدن توافق آمادگی دارند و تنها دولت فعلی آمریکاست که این تلاش‌ها را به پرتگاه برده است. همچنانکه بلینکن روز گذشته تاکید کرده است که برخلاف ادعاها درباره مقصر بودن روسیه در وقفه ایجادشده در روند مذاکرات وین، مسکو درحال‌حاضر هیچ مانعی بر سر راه بازگشت به برجام نیست. دولت بایدن که میراث‌دار اقدامات غلط گذشته کاخ سفید است باید جسارت اصلاح این سیاست‌های اشتباه را داشته باشد.
سپاه چه زمانی تحریم شد
دولت آمریکا فروردین‌ماه سال۱۳۹۸ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست «سازمان‌های تروریستی خارجی» (FTO) قرار داده بود. این اقدام نخستین‌باری بود که کاخ‌سفید نیروهای مسلح رسمی یک کشور خارجی را در فهرست «سازمان‌های تروریستی» قرار می‌داد. پس از این تصمیم، شورای عالی امنیت ملی ایران مقر مرکزی فرماندهی ارتش آمریکا در منطقه را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داد. دولت آمریکا فروردین‌ماه سال۱۳۹۸ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست «سازمان‌های تروریستی خارجی» (FTO) قرار داده بود. این اقدام نخستین‌باری بود که کاخ سفید نیروهای مسلح رسمی یک کشور خارجی را در فهرست «سازمان‌های تروریستی» قرار می‌داد. پس از این تصمیم، شورای عالی امنیت ملی ایران مقر مرکزی فرماندهی ارتش آمریکا در منطقه را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داد. پیش از اقدام دولت ترامپ در این راستا کارشناسان در خود آمریکا هم درباره تبعات این اقدام هشدار داده و تلاش کرده بودند کاخ سفید را از آن برحذر دارند. روزنامه نیویورک‌تایمز، به‌عنوان اولین رسانه‌ای که اسفندماه ۱۳۹۷ مقاصد دولت آمریکا دراین‌باره را گزارش کرد، نوشت: این طرح هنگام ارائه با مخالفت مقام‌های پنتاگون و «سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا» (سیا) روبه‌رو شده است.
