نماینده سازمان ملل متحد پیشتر در سخنانی برای شورای امنیت گفته بود که آتشبس یمن همچنان موقتی و شکننده است. حدود دو هفته پیش، «هانس گروندبرگ»، فرستاده سازمان ملل در امور یمن از موافقت طرفهای یمنی با طرح آتشبس دوماهه در این کشور خبر داد.
این توافق بهمدت دوماه از ۲آوریل تا ۲ژوئن ۲۰۲۲ اجرا میشود که این زمان قابل تمدید است. هدف از این آتشبس فراهم کردن فضای مناسب برای رسیدن به راهحل مسالمتآمیز برای بحران و نه فرصت دادن به طرفها برای تجدید قواست.
به موجب این توافق، این آتشبس شامل توقف همه عملیاتهای نظامی زمینی و هوایی و دریایی داخل و خارج یمن و توقف همه عملیات جاری در میدان میشود. همچنین ۱۸کشتی حامل مشتقات نفتی در دو ماه آتشبس به بندر الحدیده میرسد. در این مدت، فرودگاه صنعا نیز فعالیت خود را بهصورت محدود از سر میگیرد و هفتهای دو پرواز تجاری به مقصد اردن و مصر خواهد داشت. بیش از هفتسال از تجاوز ائتلاف نظامی به رهبری عربستانسعودی و امارات علیه سرزمین یمن میگذرد و این بحران نیز همانند بحرانهای سوریه و لیبی به عرصه زمینگیر شدن اقدامات دیپلماتیک و در ظاهر صلحجویانه نمایندگان سازمان ملل بوده است.
آتشبس دوماهه در یمن موقتا وضعیت تنشهای نظامی تا حدود زیادی فروکش کرده و زمینه برای تلاشهای دیپلماتیک نسبتبه ماههای پر زد و خورد گذشته بیشتر فراهم است. «هانس گراندبرگ»، نماینده جدید سازمان ملل در امور یمن پس از گذشت حدود هشتماه از انتصابش به این سمت، با انجام اولین سفر خود به منطقه مصمم شد تا شانس خود را برای به نتیجه رساندن ماموریت نیمهتمام فرستادههای سابق سازمان ملل امتحان کند. دفتر گراندبرگ در توییتی که ورود وی به صنعا را اعلام کرد، گفت: «او مشتاقانه منتظر تعامل با رهبری انصارالله برای اجرا و تقویت آتشبس و بحث در مورد راه آینده است». این دیدار ظاهرا ازسوی عمان که نقش میانجی در جنگ یمن ایفا میکند، برنامهریزی شده بود.
آتشبس کنونی که میتواند در صورت توافق طرفین پس از پایان مهلت دوماهه نیز تداوم یابد، توقف تمامی عملیاتهای نظامی زمینی، هوایی و دریایی را مقرر کرده است. دو پرواز تجاری در هفته میتوانند در داخل و خارج از صنعا از سر گرفته شوند و 18کشتی سوختی مجاز به ورود به بندر حیاتی حدیده تحت کنترل دولت نجات ملی یمن هستند.
نماینده سازمان ملل همچنین گفت که از هر دو طرف دعوت کرده است تا جلسهای را برای توافق بر سر بازگشایی جادههای اطراف استان تعز و سایر استانها بهعنوان بخش دیگری از آتشبس تشکیل دهند.
در این پیوند، همچنین رسانههای عربستانسعودی نیز از سفر «دیوید گریسلی»، هماهنگکننده امور بشردوستانه سازمان ملل که هماهنگکننده امور بشردوستانه این سازمان در یمن نیز هست و «تیم لندرکینگ»، فرستاده آمریکا در امور یمن به ریاض و دیدار وی با «نایف الحجر»، دبیرکل شورای همکاری کشورهای عرب حاشیه خلیجفارس خبر دادند. با توجه به تغییرات بزرگی که در وضعیت معادلات سیاسی و نظامی جنگ هشتساله یمن صورت گرفته است، سفر نماینده سازمان ملل در مقطع زمانی حساسی انجام شد.
محمد عبدالسلام، سخنگوی گروه انصارالله و رییس هیات مذاکرهکننده این گروه نیز در موضعی گفت: «ما با فرستاده سازمان ملل و تیم او در مسقط دیدار کردیم و در این دیدار درباره اقدامات بشردوستانه و آتشبس بحث کردیم.»
به گفته رسانههای یمنی تاکنون ائتلاف متجاوز به تعهد خود مبنی بر اجازه دو پرواز تجاری در هفته از فرودگاه بینالمللی صنعا بر اساس توافقنامه آتشبس عمل نکرده است.
انصارالله در گذشته همواره از آمادگی برای شروع گفتوگوهای صلح یمنی- یمنی بر مبنای قطع دخالت بیگانگان و حفظ استقلال و یکپارچگی کشور حمایت کرده است؛ بااینحال تجربه نشان داده است که طرف سعودی به اهرم مذاکره تنها بهعنوان فرصتی برای بازسازی توان و کاهش فشارهای نظامی و سیاسی صنعا مینگرد و از این رو به نظر میرسد انصارالله تا زمان پذیرش توقف کامل حملات و رفع کامل محاصره ازسوی دشمن، میز مذاکره را عرصه خدعه و نیرنگ برای تحمیل برنامهها و سناریوهای سعودی- اماراتی و آمریکایی میداند.