خودروی مونتاژی به کیفیت بالا نمی‌رسد
انتقاد از کیفیت پایین، ایمنی کم و قیمت بالای خودروهای تولید داخل موضوع جدیدی نیست و سال‌هاست که اظهارات مختلفی درباره آن مطرح می‌شود، مردم گاه با مشارکت در کمپین مختلف و گاه با طنز و شوخی ناراحتی خود را از آنچه خودروسازان برای‌شان تولید کرده‌اند نشان داده و واکنش مسوولان نیز عمدتا در حد مصاحبه یا دادن وعده‌های مختلف بوده است. در این میان شاید بتوان گفت که پلیس ازجمله دستگاهایی است که اقدام عملی در این حوزه را انجام داد و حدود دو سال پیش از شماره‌گذاری پراید و پژو۴۰۵ جلوگیری کرد.
«محمدرضا سلطانی»، کارشناس حوزه خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار «صبح‌نو» می‌گوید: «انرژی ارزان، کارگر ارزان، حمایت ۴۳ساله از صنعت خودروسازی، بالا بودن تعرفه واردات خودرو، ممنوعیت واردات در بحران ارزی و حمایت‌های دیگر نتوانست ایران را به یک کشور خودروساز تبدیل کند. شرکت هیوندایی کره‌جنوبی که همزمان با ایران‌خودرو (پیش‌تر به ایران‌ناسیونال معروف بود) در یک دهه کار خود را آغاز کردند اما اکنون این شرکت کره‌جنوبی سومین تولید‌کننده خودرو در جهان محسوب می‌شود اما ایران‌خودرو که بزرگ‌ترین کارخانه خودروسازی خاورمیانه است، در رده شرکت‌های زیان‌ده ایران قرار دارد.»
این کارشناس تصریح می‌کند: «کوتاه بودن چشم‌انداز توسعه، یکی از انتقاداتی است که به نحوه مدیریت دولتی وارد است. شاید بهتر باشد این جمله را به کار برد که انتصاب‌های سیاسی در پست‌های اقتصادی باعث بروز چنین مشکلاتی خصوصا در صنعت خودروسازی شده است اما اگر بخش خصوصی امکان اداره خودروسازی ایران را داشت، به دلیل اینکه منافع خود به خطر نیفتد، علاوه‌بر اقدامات توسعه‌ای هم کیفیت را افزایش می‌داد و هم به‌دنبال تولید محصول با قیمت مناسب بود. به بیان بهتر، مدیران دولتی برای اداره شرکت‌های
تحت اختیارشان دلسوز نیستند و مطمئن هستند در صورت زیان، دولت پشتوانه آن‌هاست. صنعت خودروسازی در طول سال‌های گذشته نشان داده ماهیت صادرات محوری ندارد. با اینکه گفته می‌شود قیمت جهانی خودرو در ایران نسبت‌به سایر کشورها بسیار پایین‌تر است اما باید توجه داشت این قیمت پایین فاقد کیفیت است و خودروهایی در خط مونتاژ قرار می‌گیرند که حداقل یک دهه قبل از رده تولید کشور اصلی خارج شده است.»
او می‌گوید: «زمانی که خودرو در سبد صادرات قرار ندارد پلتفرم‌های جدید که هزینه زیادی برای آن باید پرداخت شود طراحی نخواهند شد و از همان پلتفرم‌های قبلی استفاده می‌شود. این موضوع باعث درجا زدن صنعت خودروسازی در زمانی که خودروسازان خارجی هرسال یک محصول جدید را راهی بازارهای جهانی می‌کنند، شده است.
از سوی دیگر باید توجه داشت تاسیس سایت خودروسازی در کشورهای سوریه و ونزوئلا با هزینه زیادی همراه بود و به نظر می‌رسد بخشی از زیان شرکت ایران‌خودرو و سایپا متوجه این اقدام باشد؛ البته این موضوع هم مستقیما به دولتی‌بودن صنعت خودروسازی برمی‌گردد. به این دلیل که شرکت‌های خصوصی زمانی در کشور دیگر سرمایه‌گذاری می‌کنند که امکان توسعه و فروش بیشتر را داشته باشند. بازار خودروی ایران یک بازار انحصاری است و غالبا چنین بازارهایی نه‌تنها محصولات با کیفیت پایین را عرضه می‌کنند، بلکه در بخش قیمت نیز استقلال عمل دارند.»
کیفیتی که همواره بدتر می‌شود
حالا با گذشت حدود یک‌ماه از آغاز سال جدید و اولتیماتوم‌های پلیس به خودروسازان، جانشین پلیس راهنمایی و رانندگی، انتقادات تندتری را از عملکرد خودروسازان و ایمنی خودروها در کشور بیان کرده است. سردار سیدتیمور حسینی دراین‌باره می‌گوید: خودرو در همه دنیا براساس نظرهای کارشناسان تصادفات هم می‌تواند نقش پیشاوقوعی در ارتباط با جلوگیری از تصادف داشته باشد و هم نقش پساوقوعی در ارتباط با حفظ جان سرنشینان آن را ایفا کند، ما باید به‌سمت تولید خودروهایی برویم که از جان راننده و سرنشین محافظت کند.
حسینی با اشاره به سیستم‌های ایمنی روی خودروها اظهار می‌کند: وقتی از ترمز A.B.S و کیسه‌هوا صحبت می‌کنیم این‌ها جزو آپشن‌ها و امکاناتی است که خیلی قدیمی شده‌اند. امروز دنیا به‌سمت اتومبیل‌های هوشمند و خودران رفته که دیگر به حضور راننده در آن نیازی وجود نداشته باشد. امروز وقتی خودمان را با تکنولوژی روز دنیا مقایسه می‌کنیم می‌بینیم که فاصله ما با آن‌ها کهکشانی است.
او ادامه می‌دهد: در این میان اما آنچه بیشتر مایه تاسف است این است که خودروسازان ما هیچ‌وقت ایراد خودشان را نپذیرفتند و از بابت این ایراد هیچ‌وقت از مردم عذرخواهی نکردند. همیشه حق‌به جانب گفتند که ما بهترینیم؛ البته واقعا خودروسازان ما بهترین‌اند، شما ببینید وقتی بنز و ... خودرو می‌سازند باید برای خرید آن کلی التماس کنند و تسهیلات بگذارند اما خودروسازان ما همین خودروها را هم با شرط و شروط می‌گذارند و پیش‌فروش می‌کنند و هزار و یک بامبول و اداواطوار درمی‌آورند!
باید تصمیم گرفت که اجرایی شود
جانشین پلیس راهنمایی و رانندگی می‌افزاید: آن چیزی که به نظرم مردم را ناراحت می‌کند همین مسائل است. یک خودروساز بیاید و بگوید مقدورات من همین است و بابت کاستی‌ها معذرت می‌خواهم و به‌خاطر این کاستی این امتیازات را هم در خدمات پس‌ازفروش و نحوه واگذاری و شرایط فروش و ...
در نظر می‌گیرم. خودروسازی ما فاصله‌اش با استانداردهای روز دنیا کهکشانی است و نتیجه امتیازاتی که طی این سال‌ها به‌شکل انحصار و رانت داده شده حیف و میل میلیاردها میلیارد سرمایه این کشور و تسهیل در تصادفات و افزایش جانباختگان و تحمیل هزینه‌های هنگفت به کشور است.
حسینی از نحوه مصرف سوخت خودروها نیز انتقاد کرده و می‌گوید: امروز در دنیا دیگر ماشینی که صدی۱۵ بسوزاند نداریم. با یک دودوتا چهارتای ساده اگر همین خودروهایی را که الان در حال تردد هستند کنار بگذاریم و ماشین خوب و کم‌مصرف خارجی با مصرف صدی سه و چهار بیاوریم. با اختلاف پول بنزینی که صرفه‌جویی می‌شود، می‌توان به کارکنان دو شرکت خودروساز بزرگ گفت بروید در خانه بنشینید و ما پول شما را از همین رقم صرفه‌جویی‌شده می‌دهیم. این برای کشور خیلی به‌صرفه است.
وی به تصمیم مجلس برای واردات خودرو هم اشاره کرده و تصریح می‌کند: به نظرم با تصمیمی که گرفته شده اگر اجرایی شود، اتفاق خوبی خواهد افتاد. خودروسازان متوجه شدند که وقت آن رسیده که تغییر جدی در کیفیت خودرو اعمال کنند. دیگر دوران اینکه کاپوت و چراع خطر را جابه‌جا کنند و اسمش را بگذارند یک محصول جدید، گذشته است. باید پلتفرم تغییر کند و سامانه‌ها و سیستم‌های ایمنی را ارتقا دهند. باید در مصرف سوخت و آلاینده‌ها تغییر جدی داده شود. برای ایمنی سرنشینان، استحکام اتاق و بدنه خودرو باید تغییر جدی پیدا کند.
چه کسی پاسخ می‌دهد؟
جانشین رییس پلیس راهنمایی و رانندگی ادامه می‌دهد: اینکه دو تا ماشین به هم بخورند و تقی به توقی آتش بگیرند، اصلا پذیرفته نیست. آمار و درصد حریق خودروها چه خودبه‌خود و چه در اثر تصادف بسیار بالاست. در تصادف لرستان که در ایام نوروز رخ داد، هشت نفر زنده‌زنده در آتش سوختند. دو وسیله دچار حریق شد، چه کسی می‌خواهد جواب این‌ها را بدهد؟حسینی می‌گوید: در همه جای دنیا خطای انسانی پذیرفته شده و همه این را پذیرفتند که انسان ممکن است و می‌تواند خطا داشته باشد اما مجازات یک خطا نباید مرگ باشد و یک نفر و همراهانش جان خود را از دست بدهند. خطا پذیرفته شده است، راه و خودرو باید قابلیت این را داشته باشند که بتوانند آن خطا را جبران کنند. اما متاسفانه این اتفاق امروز نمی‌افتد. یعنی هم بخشی از راه‌های ما این ایراد را دارد که بخشنده نیست و خودروی ما هم که دیگر به گفتن نیازی ندارد.
