نیروی دریایی سپاه که در دل دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران تشکیل شد، در ابتدا تنها از قایقهای تندرو با نصب سلاحهای سبک بهره میبرد. این نیرو در آن دوران نقش مهمی در عملیات مقابلهبهمثل با رژیم بعث عراق در جنگ نفتکشها ایفا کرد که درنهایت به درگیری مستقیم نیروی دریایی سپاه و نیروی دریایی ارتش آمریکا در 14مهر 1366 منجر شد. پس از پایان جنگ، سپاه بهدنبال تامین شناورهای رزمی لازم رفت و با خرید قایقهای موشکانداز هودانگ از چین که در ایران به ناوچههای رده تندر یا قدر شناخته شدهاند، موفق شد شناورهای دارای توان موشکی کروز را به خدمت بگیرد. این شناورها به تعداد 10فروند در اردیبهشت 1376 با حضور فرماندهی کل قوا به نیروی دریایی سپاه (ندسا) تحویل داده شد.
به گزارش تسنیم، این شناور با جابهجایی 205تن، طول38.6، عرض6.8 و آبخور 2.7متر دارای بیشینه سرعتی در حدود 65کیلومتر بر ساعت بوده و در صورت حرکت با سرعت 55.5کیلومتر بر ساعت به برد 1480کیلومتر میرسد. تندر در قسمت سینه یا جلوی شناور دارای یک توپ دو لوله 30میلیمتری AK-230با نواخت تیر1000 تا 2000گلوله بر دقیقه بوده و برد آن برای درگیری با اهداف هوایی بین 2500 تا 4000 متر و با شلیک منحنی 6 تا 7کیلومتر است. یک توپ دو لول 23میلیمتری از نوع zu-23 با نواخت 800گلوله بر دقیقه و برد 2000متر نیز در میانه ناو و پشت دکل قرار گرفته است.
شناورهای موشکانداز
سلاح اصلی ناوچههای تندر چهار پرتابگر موشکهای کروز ضدکشتی از نوع نور بود که در سالهای اخیر با موشکهای قادر و قدیر جایگزین شدهاند. برد این موشکها به ترتیب 120، 220 و 300کیلومتر است که در قالب پرتابگر دوتایی در دو سمت شناور قرار گرفتهاند.
تعدادی از این شناورها در سالهای اخیر پس از به پایان رساندن تعمیرات، بازسازی و مهمتر از آنها ارتقای سامانهها و تجهیزات مجدد وارد عملیات شده و بسیار موثر از قبل آمادهبهکار هستند.
ازجمله بهسازیهای تندر میتوان به استفاده از موشک دوربرد قادر، سامانه کنترل آتش جدید، تعویض رادار با یک رادار دوربردتر و با توانایی ردگیری اهداف بیشتر و بازسازی سامانههای دفاعی اشاره کرد.
طی دهه1380 سپاه به تامین شناورهای مختلفی از سازندگان داخلی شامل صنایع دریایی وزارت دفاع و همچنین بخش خصوصی اقدام کرد. لندینگ کرافت، کروبوت و از همه پرتعدادتر، ردههای مختلفی از قایقهای تندرو با قابلیت حمل نیرو و قایقهای مجهز به موشکهای کروز برد کوتاه تا متوسط عمده این تجهیزات را شامل میشدند.
اما در رده شناورهای سنگینتر نسبتبه قایقهای تندرو، شناور شهید ناظری ازجمله محصولاتی است که در جهاد خودکفایی ندسا کارهای مطالعه و طراحی آن انجام شده و در صنایع شهید محلاتی سپاه ساخته و در اواخر شهریور 1395 به ندسا تحویل داده شد.
این شناور از طراحی دو بدنه یا کاتاماران استفاده کرده که ویژگیهای برتری نسبتبه شناورهای تکبدنه در اختیار قرار میدهد. این شناور با طول 55متر و عرض 14متر و وزن 240 به سرعت حدود 50کیلومتر بر ساعت (27گره دریایی) میرسد.
شناور شهید ناظری قابلیت حمل 100سرنشین به همراه پنج خدمه را داشته و قابلیت دریانوردی در دریای مواج را به میزان بیشتری نسبتبه شناورهای رده قدر دارد. این شناور دارای یک عرشه برای نشستوبرخاست بالگردهای سبک بوده و امکان تسلیح به اژدر را نیز در زیر کابین خود دارد. رادار جستوجوی سطحی و برخی سامانههای شناسایی دیگر در این شناور بهکاررفته و یک توپ 20میلیمتری سه لوله چرخان با کنترل از راه دور هم در سالهای اخیر در جلوی این شناور نصب شده است. یک ویژگی بسیار مهم شناور شهید ناظری، برد دریانوردی 10هزار کیلومتری آن است.
مشخصات شناور شهید سلیمانی
در بازدید اخیر ریاستجمهوری از صنایع دریایی بوشهر تصویر دیگری از یکی از شناورهای رده شهید سلیمانی منتشر و مشخص شد که در مراحل پایانی کار آمادهسازی است. ساخت همزمان سه فروند از این رده نشان میدهد که متخصصان سپاه با مطالعه دقیق تجربیات کسبشده از شناور شهید ناظری قابلیت اطمینان بالایی به خروجی طراحی خود کسب کردهاند.
آنچه پشتوانه متخصصان سپاه در طراحی شناورهای دو بدنه نظامی و با طراحی جدید بوده، تجربه ساخت شناورهای دو بدنه تجاری و نظامی در ابعاد و تناژهای متنوع در ایران در دو دهه اخیر بوده است. شناور رضوان یکی از این نوع شناورهای دو بدنه در رده سبک است که قابلیت حمل و پرتاب موشکهای کروز را دارد و تعدادی از آن در چند مراسم تحویل انبوه تجهیزات به ندسا در سال1399 تحویل داده شد.
در مصاحبههای فرمانده نیروی دریایی سپاه برخی مشخصات شناورهای رده شهید سلیمانی اعلام شده است که شامل طول 65متر و قابلیت رسیدن بهسرعت 45گره دریایی یا حدود 83کیلومتر بر ساعت است که در قیاس با شناورهای موشکانداز رده قدر و نیز شناور شهید ناظری سرعت بسیار بالاتری است. همچنین شناور شهید سلیمانی همانند نسل قبلی قابلیت حمل بالگرد اما با ابعاد بزرگتر را دارد.
همچنین ساخت همزمان سه فروند در سه تاسیسات مختلف دولتی و خصوصی و خود سپاه نشان از عزم جدی برای سرعت ساخت و به خدمتگیری این شناورهای جدید است که با رسیدن عمر ناوگان شناورهای رده قدر به میانه دهه سوم عمر خدمتی آنها لزوم آن نیز قابلدرک است.
به نظر میرسد با افزایش سرعت ساخت تجهیزات جدید برای نیروی دریایی ارتش و سپاه و نیز لزوم تجهیز آنها به سلاحهای پدافند هوایی در ردههای مختلف قابل بهکارگیری در هر کلاس شناوری موردتوجه بیشتر مسوولان و برنامهریزان قرار دارد و در این مسیر یک مساله مهم نوع نگاه نمایندگان مجلس شورای اسلامی در امر تخصیص بودجه خواهد بود تا با تکمیل این مسیر، شاهد افزایش بیشازپیش سیادت دریایی در آبهای نزدیک و دور ازسوی نیروهای دریایی راهبردی کشورمان باشیم.