پرکاری دلالان در میدان کم‌کاری مسوولان
گرانی بی‌حد و حصر مسکن موجب افزایش اجاره‌بها در شهرها نیز شده است؛ نتیجه مستقیم چنین اتفاقی مهاجرت ساکنان بسیاری از کلان‌شهرها به حاشیه‌ها و شهرهای اقماری شده است. این مساله درباره تهران هم به صورت عینی مصداق دارد چه آنکه شهرهای پرند، پردیس و غیره در اطراف تهران در دو سال اخیر شاهد افزایش ناگهانی جمعیتی بوده‌اند که از تهران یا کرج به این شهرها مهاجرت کرده‌اند. در چنین شرایطی که سیاست‌های مدون و روشنی برای ساماندهی به بازار تولید و عرضه مسکن وجود ندارد، دبیر کانون انبوه‌سازان از حضور دلالان سیمان در بازار مسکن سخن گفته که ظاهرا هر کاری که دوست دارند را انجام می‌دهند. آقای فرشید پورحاجت با بیان اینکه قیمت هر پاکت سیمان درب کارخانه ۱۸هزار تومان است و ۴۸هزار تومان به دست سازندگان می‌رسد، گفت: برای کمک به کاهش قیمت مسکن باید خانه بسازیم اما یک روز با دلالان فولاد، روز دیگر با دلالان سیمان مواجهیم و در این گیر و دار پروژه‌های ساختمانی به‌دلیل رشد قیمت مصالح دچار مشکل شده‌اند.
علت رکود کجاست؟
این فعال بازار مسکن در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: آنچه در بازار مسکن اتفاق می‌افتاد انعکاس شرایط اقتصاد کلان است اما رکود بازار مسکن از سه علت نشأت می‌گیرد. هم‌اکنون گروه متقاضیان مصرفی از یک طرف با کمبود نقدینگی مواجهند و از طرف دیگر در انتظار تحولات سیاسی و اقتصادی هستند. وزارت راه و شهرسازی نیز به‌عنوان متولی بخش مسکن به جای اینکه به تسهیل فرآیند ساخت‌و‌ساز و خرید و فروش مسکن کمک کند، مکررا طی حدود یک سال‌و‌نیم گذشته توصیه نخریدن را دنبال کرده است.
پورحاجت با بیان اینکه علیرغم کاهش معاملات مسکن شاهد افزایش قیمت‌ها هستیم، گفت: هم‌اکنون خرید و فروش در بازار مسکن بسیار کاهش یافته و طبیعتا باید نرخ‌ها پایین بیاید اما رشد قیمت زمین و مصالح ساختمانی، این بازار را به سمت رکود تورمی کشانده است. بازار مصالح ساختمانی تقریبا به حال خود رها شده و در یک فرآیند رانت‌گونه قیمت بعضی مصالح بعد از خروج از درب کارخانه توسط واسطه‌ها و دلالان سه تا چهار برابر می‌شود. این کارشناس بازار مسکن با بیان این ادعا که دستگاه‌های متولی نظارت در حوزه مصالح ساختمانی مداخلات لازم را صورت نداده‌اند افزود: همه ما به اقتصاد آزاد باور داریم اما متاسفانه بعضی از سطوح اقتصاد کشور ما غیرشفاف است. به‌طور مثال در حوزه صنایع مادر، فولاد یا سیمان انحصار را به وضوح می‌بینیم و دستگاه‌های انحصارگر شرایط را بر بخش تولید سخت کرده‌اند. این باعث می‌شود مسکن به‌عنوان کالایی که توسط بخش خصوصی تولید می‌شود با قیمت بالایی به دست مصرف‌کننده برسد.
سیمان نجومی می‌شود
دبیر کانون انبوه‌سازان با اشاره به مشکلات به‌وجود آمده ناشی از صادرات سیمان نیز به ایسنا گفت: الان کارگاه‌های ساختمانی نیاز مبرم به سیمان دارند اما اولویت بعضی مسوولان صادرات سیمان به کشورهای دیگر است. بازار مسکن طی سه سال گذشته به اندازه کافی متلاطم بوده و مهم‌ترین عامل در کنترل این بازار افزایش ساخت‌و‌ساز است. ما نمی‌گوییم صادرات مصالح نداشته باشیم اما اولویت باید تأمین نیاز داخلی باشد و مازاد مصرف را صادر کنیم. در غیر این صورت اجازه دهند واردات سیمان هم داشته باشیم تا حداقل بتوانیم مصالح مورد نیاز خود را تهیه کنیم.
دبیر کانون انبوه‌سازان درباره پیش‌بینی از آینده بازار مسکن گفت: دیدیم که با‌وجود افت شدید معاملات قیمت مسکن شهر تهران در بهمن‌ماه به میانگین 3/28میلیون تومان رسید. رشدهای ۲تا ۳درصدی برای بازار مسکن غیرمنطقی نیست اما نگرانی ما این است که رشد تدریجی ادامه پیدا کند. اگر ساخت‌و‌ساز به همین منوال در رکود بماند افزایش قیمت، محتمل‌ترین گزینه در ماه‌های آینده است.
بازار شلوغ تصمیم‌گیران
میانگین قیمت خانه در تهران بر‌اساس جدیدترین گزارش‌های بانک مرکزی به 28میلیون و 390هزار تومان به ازای هر مترمربع رسیده است. همین مساله موجب شده تا بسیاری از مردم توان خرید مسکن را نداشته باشند که کارشناسان از این مساله به‌عنوان رکورد تورمی یاد می‌کنند.
قیمت خانه در تهران از میانگین ۲۸میلیون تومان عبور کرد و این در حالی است که طی دو‌سال گذشته معاملات در بیشتر ماه‌ها با رکود همراه بوده اما در وضعیت کلی قیمت‌ها در یک سال۹۷ درصد و طی دو سال ۱۸۵درصد افزایش یافته است. ظاهرا نبود مشتری تأثیر چندانی در کاهش قیمت ندارد؛ کارشناسان عوامل مختلفی را در رکود تورمی بازار مسکن عنوان می‌کنند که از جمله آن می‌توان به رشد قیمت زمین، مصالح، دستمزد، عوارض شهرداری، خدمات مهندسی و خاصیت چسبندگی قیمت‌ها در این بازار عنوان می‌کنند. بیت‌الله ستاریان، کارشناس اقتصاد مسکن با بیان اینکه در مقطع کنونی کاهش معاملات داریم اما رکود نداریم گفته است: رکود را باید در یک شاخص بلندمدت بررسی کرد، در حالی که همواره طی ۵۰سال گذشته تقاضای مسکن بیش از تولید بوده و در سال۱۴۰۰ نیز این روند ادامه می‌یابد؛ معتقدم سال آینده در هر چهار شاخص معاملات، قیمت، تولید و سرمایه‌گذاری در بخش مسکن با رشد مواجه می‌شویم. او می‌گوید: علت اینکه فعلا بخش مسکن وارد رکود شده کاملا مشخص است. مسکن در حال حاضر سعی می‌کند در یک فضای باثبات حرکت کند؛ زیرا معمولا تاثیرات روانی خیلی در این حوزه تأثیر می‌گذارد و هم‌اکنون تحت تأثیر مسائل سیاسی قرار دارد. طی ۵۰سال گذشته طلا و ارز یک دهم مسکن با افزایش قیمت مواجه شدند. هر مسوولی می‌آید یک ایده می‌دهد، معاونش هم یک طرح جلویش می‌گذارد. بعد می‌بینیم که بعد از هشت سال مشکل مسکن دست نخورده باقی مانده است.
