تهیهکننده و کارگردان «دیدن این فیلم جرم است» در همان ایام اکراننشدن فیلم با حضور در چند برنامه تلویزیونی و گفتوگو با رسانههای رسمی، تلاش کردند مطالبه مشخص خود را اینگونه مطرح کنند که حتی انتظارشان اکران قطعی فیلم هم نیست و اگر سازمان سینمایی صراحتا وضعیت «توقیف» را هم اعلام رسمی کند، شرایط بهتری نسبت به این بلاتکلیفی خواهند داشت. فیلم سینمایی «دیدن این فیلم جرم است» از محصولات باشگاه سینمایی سوره وابسته به حوزه هنری بهعنوان نخستین ساخته سینمایی رضا زهتابچیان، تنها فیلم سینمایی به نمایش درآمده در جشنواره گذشته فیلم فجر است که پس از گذشت ماهها بهتازگی تعیین تکلیف شد.
قاچاق فیلم
با گذشت حدود دو سال، بالاخره مشکلات فیلم برطرف و شرایط برای اکران آن مهیا شد؛ اما در اتفاقی نادر و تاسفبرانگیز، در همان روز اول اکران، «دیدن این فیلم جرم است» قاچاق شد. نکته عجیب و سوالبرانگیز اما قاچاق نسخه بازبینی در جشنواره جهانی فجر بود.
دفتر پخش «بهمن سبز» در پی انتشار غیرقانونی فیلم سینمایی «دیدن این فیلم جرم است» اعلام کرد: این فیلم سینمایی به کارگردانی رضا زهتابچیان و تهیهکنندگی محمدرضا شفاه از چهارشنبه، ۱۷ دی با پخش بهمن سبز به طور رسمی روی پرده سینماها رفت، اما متاسفانه از روز گذشته انتشار نسخه بازبینی این فیلم در جشنواره جهانی فیلم فجر، کام همگان را تلخ کرد.
این اتفاق غیرقانونی در حالی صورت پذیرفته است که این فیلم پس از یکسال انتظار برای دریافت مجوز نمایش سینمایی و سرانجام در شرایط سخت کرونایی، در راستای کمک به احیای سینماها به اکران درآمد و طی سه روز ابتدایی با استقبال بسیار خوبی از سوی مخاطبان همراه شد؛ لذا از نهادهای رسمی و مسوول انتظار است ضمن پیگیری قانونی این مساله در اسرع وقت، پاسخگوی چگونگی انتشار و خسارات ناشی از آن باشند.
در عین حال پخش بهمن سبز در راستای حفظ حق مالکیت معنوی صاحبان اثر، در همکاری مشترک با سازمان تنظیم مقررات رسانههای صوت و تصویر فراگیر (ساترا) و دستگاه قضایی، اقدام به شناسایی و مسدودسازی رسانههای متخلف کرده و طی ساعات اخیر برخورد با سایتهای انتشاردهنده نسخه قاچاق آغاز شده است.
بهمن سبز ضمن دعوت از مخاطبان سینما برای حمایت از حقوق مالکان اثر، اعلام میدارد نسخه قاچاقشده این فیلم نسخه اولیه و بیکیفیتی است که به لحاظ فنی نواقص متعددی داشته و تفاوتهای بسیاری با نسخه نهایی که اکنون روی پرده سینماهاست، دارد؛ لذا برای حمایت از فرهنگ و هنر، تماشای این فیلم را در سینما دنبال کنید.
پیشینه قاچاق در سینمای ایران
البته این اولینبار نیست که فیلمی در سینمای ایران بهصورت غیرقانونی توزیع میشود. موارد مختلفی دراین زمینه وجود دارد.
«خرس»؛ فیلم سینمایی خرس ساخته خسرو معصومی ۹ سال پس از توقیف در یوتیوب منتشر شد تا باز هم یکی دیگر از آثار سینمای ایران که در تله توقیف گرفتار است، سرنوشتش با قاچاق پیوند بخورد.
«مارمولک»؛ به گزارش ایمنا، مارمولک، ساخته کمال تبریزی را میتوان مهمترین فیلم توقیفی دهه 80 دانست. این فیلم فقط سه هفته روی پرده بود و با مجموع فروش یک و نیم میلیارد تومان از پرده سینماها پایین کشیده شد و خیلی زود نسخهای از آن که با کیفیت بسیار پایینی از پرده ضبط شده بود، وارد بازار قاچاق شد.
«سنتوری»؛ سنتوری یکی از مهمترین آثار کارنامه داریوش مهرجویی است که توقیف آن یکی از تلخترین اتفاقها برای سازندگان آن بود. این فیلم قرار بود در مرداد ۸۶ اکران شود، اما ۴۸ ساعت قبل از اکران جلوی نمایش آن گرفته شد. چند ماه بعد هم نسخه بدون سانسور آن توسط یکی از سایتهای خارج از ایران در فضای مجازی توزیع شد.
«پنجاه کیلو آلبالو»؛ ساخته پرحاشیه مانی حقیقی در سال ۹۵ اکران شد؛ اما در روزهای پایانی اکران، بهطور غیرمستقیم توسط سازمان سینمایی توقیف شد. یک روز پس از انتشار خبر توزیع فیلم در شبکه نمایش خانگی، نسخه قاچاق و بیکیفیتی که از سالن سینما ضبط شده بود در فضای مجازی منتشر شد.
«زندگی خصوصی»؛ مسوولان وقت تصمیم به توقیف این فیلم گرفتند اما نسخه غیرقانونی این فیلم جنجالی بلافاصله بعد از توقیف، وارد بازار قاچاق شد.
«نقاب»؛ این فیلم فقط یک ماه روی پرده بود؛ اما در اتفاقی نادر، همزمان با اکران، نسخه قاچاق فیلم بدون اصلاحات هم توزیع شد؛ نسخهای که پایانبندی آن با آنچه در سینماها در حال اکران بود، فرق داشت.
مورد عجیب «دیدن این فیلم جرم است»
اما موضوع برای «دیدن این فیلم جرم است»، از جهاتی متفاوت است. اولا این فیلم به دلیل فضای قصهاش مدت زمان زیادی بهطور غیررسمی توقیف بود. تفاوت مهم دیگر این فیلم با غالب فیلمهای قاچاقشده این است که فیلم زهتابچیان در روز اول اکران قاچاق شده، درصورتیکه اصولا بیشتر فیلمها در زمان توقیف، قاچاق یا عامدانه توسط سازندگان توزیع شدهاند؛ اما مورد سوم که مهمترین تفاوت است، منشا درز نسخه به شبکه قاچاق است. جشنوارههایی مثل فجر بهعنوان رویدادی رسمی و امن برای محصولات فرهنگی شناخته میشوند که صاحبان آثار فیلمهایشان را برای بازبینی و داوری در اختیار آنجا قرار میدهند. این بدترین اتفاق ممکن است که یک فیلم با لوگوی بازبینی جشنواره جهانی فجر در شبکه قاچاق منتشر شود. آیا دبیر جشنواره یا دیگر مسوولان سازمان سینمایی در این زمینه پاسخی دارند؟