استانداردهای دوگانه خودروسازان
شرکت ایران‌خودرو به عنوان یکی از بزرگترین خودروسازان کشور پس از دو سال به تعهد خود عمل کرد و خودروهای ثبت‌نامی سال 97 را امسال به متقاضیان تحویل داد، اما تحویلی که مشکلاتی را به همراه داشت. طبق ماده 4 قانون هوای پاک قرار بود از ابتدای سال گذشته فروش خودروهای یورو 4 ممنوع شود و خودروسازان پیش از اقدام به فروش نسبت به دریافت مجوزهای آلایندگی و استانداردهای یورو 5 اقدام کنند، اما به خاطر درخواست خودروسازان اجرای این قانون تا امسال به تعویق افتاد و از ابتدای سال جاری فروش اینگونه خودروها ممنوع شد. با این حال در ماه‌های گذشته پیش‌فروش محصولات یورو 4 شرکت ایران خودرو خبرساز شد و نگرانی‌هایی را برای خریداران ایجاد کرد.
اکنون شرکت ایران خودرو تعداد زیادی از خودروهای یورو 4 خود را تحویل داده است، این در حالی است که سازمان حفاظت محیط زیست تأییدیه لازم را برای شماره‌گذاری اینگونه خودروها نمی‌دهد.
در واقع در زمان شماره‌گذاری خودرو باید سازمان ملی استاندارد، گواهی پاس شدن استانداردها و سازمان حفاظت محیط زیست گواهینامه مربوط به دارا بودن مجوز یورو4 را از نظر آلایندگی صادر کند و تا این دو گواهینامه صادر نشود، پلیس خودرو را شماره‌گذاری نمی‌کند. اگر خودروساز به تعهد خود مبنی بر تولید خودروهای یورو 5 عمل نکند و سازمان حفاظت محیط زیست هم در این زمینه گواهی مربوطه را صادر نکند، خودروهای یورو 4 شماره‌گذاری نمی‌شوند.
در این‌باره آقای سید محمد مهدی میرزایی‌قمی، رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌‍زیست گفته است: «برخی شرکت‌های خودروسازی مانند ایران‌خودرو و سایپا یکسری خودروهایی تولید کردند که استاندارد آنها یورو ۴ است که سازمان حفاظت محیط زیست بر اساس قانون هوای پاک مجوز شماره‌گذاری را برای آنها صادر نمی‌کند، سازمان برای اجرای قانون محکم ایستاده و اعلام کرده‌ایم که بر اساس این قانون، امسال باید همه تولیدات استاندارد یورو ۵ داشته باشند.» وی افزود: «تاکنون این سازمان هیچ مجوزی برای شماره‌گذاری خودروهایی با استاندارد یورو ۴ صادر نکرده، فقط برای پنج هزار تاکسی، آن هم دوگانه‌سوز استثنا قائل شده که به کم‌کاری خودروسازان برمی‌گردد؛ البته هنوز مجوز این تعداد تاکسی هم صادر نشده است. همچنین در هفته‌های گذشته سرهنگ محمدعلی زارع، معاون فنی و مهندسی پلیس راهور ناجا در این خصوص اعلام کرد: «پلیس راهور ناجا برابر قانون پس از اخذ تأییدیه سازمان ملی استاندارد و سازمان حفاظت از
محیط زیست، خودروها را شماره‌گذاری می‌کند.»
در عین حال در ماه‌های اخیر سال 99 تعدادی از هموطنان گفتند که خودروهای سمند یورو 4 خود را از شرکت ایران خودرو بدون پلاک تحویل گرفتند که البته طبق اعلام پلیس راهور تحویل خودرو بدون پلاک قانونی نیست. حال با توجه به اینکه این خودروها شماره‌گذاری نمی‌شوند، باید دید که شرکت ایران‌خودرو چه برنامه‌‌ای برای حل مشکل مشتریان خود در نظر خواهد گرفت و همچنین مردم هم باید از تحویل خودروهای فاقد پلاک خریداری‌شده خود از خودروسازان خودداری کنند. اما چند سوال اساسی مطرح می‌شود؛ اینکه آیا خودروسازان می‌توانند تمام تولیدات خود را به یورو 5 مجهز کنند؟ ارتقای استاندارد آلایندگی خودروها به یورو ۵ چه تاثیری بر قیمت تمام‌شده این خودروها دارد؟
آقای امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو و استاد دانشگاه علم و صنعت در گفت‌وگو با روزنامه «صبح‌نو» درباره تولید خودروهای یورو 4 گفت: «اقتصاد کشور ما در سال‌‌های اخیر با چالش‌هایی مواجه شده و این موضوع روز به روز پیچیده‌‌تر می‌شود، بازار خودرو نیز در دو سال گذشته با قیمت‌گذاری‌های دستوری مواجه بوده است. اینکه چرا خودروسازان خودروهایی با کیفیت
یورو 5تولید نمی‌کنند به عوامل مختلفی بستگی دارد اما قبل از آن باید عنوان کرد که خودروسازان ما از نظر فنی به این تکنولوژی دست یافته‌اند و پیش از این نیز خودروهای یورو 5 تولید کرده‌اند.»
وی درباره چالش‌های موجود برای تولید خودروهای یورو 5 از سوی خودروسازان نیز اظهار كرد: «اگرچه خودروسازان می‌توانند ادعای تولید خودروی یورو5 کنند اما چالش اصلی آنها هنگام تولید انبوه مشخص می‌شود. بدیهی است که ساخت خودروهای یورو 5 توان تولید خودرو با تیراژ تعیین‌شده را پایین می‌آورد که این موضوع نیز چالش‌های دیگری در بازار خودرو ایجاد می‌کند. توجه به این نکته ضروری است که حتی حالا هم خودروسازان با تمام ظرفیت خود تولید نمی‌کنند؛ همین موضوع می‌تواند زمینه رشد مجدد قیمت‌ها را فراهم آورد که باید مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گیرد؛ چراکه این روزها تحت تاثیر شدیدترین تحریم ها هستیم و خودروسازان خود باید صفر تا صد این فناوری را اجرایی کنند.» این استاد دانشگاه افزود: «در شرایط فعلی که از یک طرف مردم از رشد قیمت خودرو گلایه‌مند هستند و از طرف دیگر نیز خودروسازان با ضرر، تولیدات خود را روانه بازار می‌کنند، این الزام زمینه رشد مجدد قیمت‌ها را فراهم می‌کند.»
کاکایی گفت: «الزام به تولید خودرو با استاندارد یورو5 با هدف کاهش آلودگی هوا انجام می‌شود اما باید دید اساسا خودروهای سواری چه میزان از آلودگی هوا سهم دارند؟ مطمئنا عوامل دیگری مانند تردد خودروهای فرسوده در سطح شهر، موتورسیکلت‌ها، خودروهای فرسوده ناوگان حمل‌ونقل شهری و مصرف سوخت‌های مایع به‌ویژه مازوت در نیروگاه‌های اطراف تهران، اثرگذاری بسیار بالاتری بر آلودگی هوا دارند.»
این کارشناس خودرو اظهار کرد: «تولید خودروی یورو 5 سبب می‌شود که یا خودروساز در شرایط فعلی متضرر شود یا این هزینه را به دوش مصرف‌کننده بیندازد. این در حالی است که برای کاهش آلودگی هوا بهتر از ابتدا به سراغ دستگاه‌ها و نهادهایی رفت که هم از مردم درآمد بیشتری دارند و هم سهم‌شان از آلوده کردن هوا بیشتر است. این بدین معنا نیست که نباید خودروها را به یورو 5 تجهیز کرد، بلکه به این معناست که از تمام عواملی که نقش پررنگی در آلودگی هوا دارند، فقط به سراغ عاملی آمده‌اند که هزینه‌اش بر عهده مردم است. به طور مثال کاتالیست در خودروهای یورو 5 نزدیک به 19 میلیون تومان قیمت دارد، چرا که در آن از طلا استفاده شده است. هزینه استفاده از این قطعه به عهده چه کسانی است؟» وی در آخر یادآور شد: «باید تاکید کرد که خودروسازان الزام مجهز بودن به استانداردهای روز دنیا را قبول دارند اما در شرایط فعلی عملا نمی‌توانند خودروهای یورو 5 تولید کنند؛ نمی‌توانند به معنای نداشتن توان فنی نیست، بلکه به معنای این است که از نظر اقتصادی آنها را دچار ضرر و زیان می‌کند.»
از مجموع موارد یادشده اینطور به‌نظر می‌رسد که خودروسازان به زمانی برای مجهز کردن تمام تولیدات و ظرفیت خودروهای خود به استاندارد یورو ۵، نیاز دارند؛ اما این اقدام با تکیه بر توان داخلی امکان‌پذیر است. با این حال نبرد بین سازمان حفاظت از محیط زیست و شرکت‌های خودروسازی همچنان ادامه دارد و در این بین سلامتی مردم است که روی آن
قمار می‌شود.
