جولان سفته‌بازان در عرصه مسکن
هفته گذشته درگیری میان دلالان مسکن با پرسنل کارگزاری مسکن مهر در شهر پردیس خبرساز شد؛ درگیری‌ای که منجر به دعوا و زد و خورد شده و پای پلیس و دادستانی را به ماجرا باز کرد. داستان از آنجا آغاز شد که پس از مشخص‌شدن قیمت عرصه‌های مسکن مهر پردیس که باعث واقعی‌شدن قیمت مسکن مهر و کوتاه‌شدن دست دلالان شد، تعدادی از دلالان مسکن در آن منطقه که منافع خود را در خطر می‌دیدند با حضور در کارگزاری، اقدام به ایجاد درگیری با پرسنل و نیروهای داخلی کارگزاری کردند. آن‌طور که آقای سید‌مهدی هدایت، مدیرعامل شرکت عمران شهر جدید پردیس ماجرا را روایت کرده است، این دلالان با ضرب و شتم پرسنل باعث ایجاد آشوب در کارگزاری شدند و دقایقی کار در کارگزاری به مشکل برخورد کرد. با ورود دادستانی و نیروی انتظامی این افراد بازداشت و افرادی که متواری بودند نیز تحت پیگرد قانونی قرار گرفتند. به گفته این مقام مسوول، این دلالان واحدهای متقاضیان را با قیمت پایین از اختیار مالکان خارج می‌کردند اما حالا با ورودی کارگزاری و همکاری واحد بازرسی شرکت عمران، نیروی انتظامی و دادستانی موضوع سامان‌دهی شده است و قرار است از این پس با خرید عرصه توسط متقاضیان واحدهای مسکن مهر، این خانه‌ها به واحدهای ملکی و با سندهای دائمی تبدیل شود و دلالان دیگر نمی‌توانند پروژه‌های مسکن مهر را به راحتی قبل خرید‌و‌فروش کنند. با وجود این سخنان اما دلالان همچنان در نقاط مختلف کشور نبض بازار مسکن را در دست گرفته‌اند. دلالان کوچک و بزرگی که برخی از آن‌ها از رانت‌های اطلاعاتی، حمایتی و اقتصادی خوبی نیز برخوردار هستند. با این حال نمی‌توان همه تقصیرها در حوزه نابسامانی مسکن و گرانی آن را به گردن دلالان انداخت چرا که جریان سرمایه‌گذاری در کشور بیمار است.
فضای سرمایه‌گذاری بیمار است
آقای محمد آیینی، مدیر عامل سابق شهر جدید اندیشه و عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران معتقد است که مساله اصلی نوسانات قیمت مسکن، فضای سرمایه‌گذاری در کشور است. او به خبرنگار «صبح‌نو» توضیح می‌دهد: از یک‌سو به‌دلیل موانعی که بر سر راه کسب‌و‌کار، تولید و سرمایه‌گذاری وجود دارد و از سوی دیگر به‌دلیل باز‌بودن فضای واسطه‌گری، دلالی و سفته‌بازی، قانون و قانون‌گذار نتوانسته است این فضا را محدود کند. همین امر باعث شده تا سودهای سرسام‌آور، غیرمنطقی و غیرعادلانه‌ای در فضای واسطه‌گری فراهم شود. او در ادامه یادآور می‌شود: در بخش‌های مختلف اقتصادی با این مشکلات روبه‌رو هستیم. در حوزه مسکن نیز این فضای واسطه‌گری پررنگ است. هرگاه بنا به دلایلی بازارهای رقیب محبوبیت خود را از دست می‌دهند، جریان سفته بازار وارد بازار مسکن می‌شود.
نبض بازار در دست دلالان
به گفته آیینی، در بخش مسکن همیشه دو متقاضی وجود دارد؛ یکی متقاضی واقعی و مصرف‌کننده است که ناچار به خرید مسکن است و دیگری متقاضی سفته‌باز است که به بازار ورود می‌کند و با سرمایه‌ای که وارد این بازار می‌کند به نوعی بخشی از مسکن و کالای مصرفی را از بازار خارج کرده و در جریان دلالی و واسطه‌گری قرار می‌دهد. این استاد دانشگاه توضیح می‌دهد: همیشه این جریان دوم است که باعث افزایش و نوسانات قیمت در مسکن می‌شود و وقتی که از بازار خارج می‌شوند نیز بازار به ثبات و آرامش می‌رسد. معمولاً دود این جریان سفته‌بازی به چشم مصرف‌کننده واقعی می‌رود که به دنبال خرید مسکنی برای خود و خانواده‌اش بوده است.
رواج احتکار در بازار مسکن مهر
به گفته محمد آیینی، این سفته‌بازها به نوعی به احتکار مسکن دست می‌زنند و مانند هر محتکر دیگری مسکن را می‌خرند و آن را خالی نگه می‌دارند تا درصورت افزایش قیمت، با قیمت بالاتری به فروش برسانند. او تاکید می‌کند: این شیوه سفته‌بازی و احتکار متاسفانه در بخشی از مناطقی که مسکن مهر در آنجا ساخته شد نیز مرسوم و دچار این آفت خطرناک شد. به‌طور مثال در شهری مانند پردیس که از شرایط آب‌وهوایی خوبی نیز برخوردار بود، دلالان انتظار افزایش قیمت را داشتند؛ لذا به این مناطق ورود پیدا کردند و از متقاضیان واقعی که ثبت‌نام‌کننده اولیه بودند اما نتوانسته بودند خرید قسطی خود را ادامه دهند، خانه‌ها را خریداری کرده و با بالا بردن این خانه‌ها، به مصرف‌کننده واقعی آسیب زدند.
نکته مهمی که نباید از نظر دور داشت این است که مسکن مهر، مسکنی حمایتی بود که به نوعی با قیمت تمام‌شده و بدون قیمت زمین برای افراد کم‌درآمد و متوسطی ساخته شده بود که از هیچ‌گونه زمین دولتی استفاده نکرده بودند. به گفته آیینی، قانون سامان‌دهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن این اجازه را داده بود که هر خانواده ایرانی بتواند برای یک‌بار از حمایت دولتی برخوردار باشد. با توجه به هدف قانون‌گذار، خرید و فروش این مسکن‌های مهر به قیمت‌های بالاتر کار قبیح و زشتی است چرا که قرار بوده این منابع عمومی در اختیار افرادی قرار گیرد که تاکنون هیچ استفاده‌ای از حمایت دولتی نکرده بودند ولی سفته‌بازها به این حوزه نیز
آسیب زدند.
