در شرایطی نگاه به روسیه سنتی قجری قلمداد می شود که تحولات گسترده در این همسایه شمالی، حالا نه از آن سیستم یادگاری دارد و نه شباهتی بین شان است. روسیه و چین و کشورهای شرقی به عنوان کشورهای متحد، در سالهای گذشته همواره کنار ایران بوده اند و ایران با رویکرد منافع ملی و امنیت ملی دست به تبادل و تعامل به این کشور می زند. این نکته ای است که شاید برخی را ناراحت کرده زیرا این رویکرد و چندجانبهگرایی ایران وابستگی ایران به غرب را کاهش می دهد و برگ های بازی آن را را در منطقه و همچنین نظام بین الملل افزایش می دهد. در همین زمینه با دکتر عباس سلیمینمین، رییس دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران گفتوگویی داشتیم. دکتر عباس سلیمینمین در گفتوگو با «صبحنو» اظهار كرد: ما در آستانه انتخابات قرار گرفتیم و طبیعتا بسیاری از بحثها رویکرد تخریبی دارند. یعنی در ماههای پیش رو عمدتا تلاش خواهند کرد بحثهایی را مطرح کنند که با هدف تخریب صورت میگیرد. وی افزود: البته این تخریب از یک جریان نیست و شاید بتوان به صراحت گفت که دو جریان تندرو در ارتباط با آقای قالیباف دست به تخریب میزنند؛ انگیزه هر دو جریان سهمخواهی و زیادهخواهی است. سلیمینمین ادامه داد: چیزی که در مطلب روزنامه شرق بیان شده، به لحاظ تاریخی ضعیف است؛ ما از دوران قاجار چند تحول اساسی را در همسایه شمالی خود شاهد بودهایم. آنچه اشاره شده است برمیگردد به نظام تزار در همسایه شمالی ما. حکومت سرمایه برای تزار حاکم بود. در یک فرصت قیام سراسری که در همسایه شمالی ما صورت گرفت، نظام سرمایهداری سرنگون شد و به جای آن نظام جدید کمونیستی روی کار آمد.
قیاس معالفارق روزنامه شرق
این کارشناس مسائل سیاسی گفت: میخواستند از این فرصت استفاده کنند و بهصورت یک قدرت مطلق بر ایران دربیایند؛ بنابراین تزار رفته و یک نظام سوسیالیستی روی کار آمده است. در دو دهه گذشته نظام سوسیالیستی هم رفته و یک نظام جدید در روسیه شکل گرفته و اتحاد جماهیر شوروی فرو پاشیده است. وی تصریح کرد: نظام جدیدی در مسکو روی کار آمدهاست؛ بنابراین ما سه دوره را شاهد هستیم و اینکه ربط بدهیم به دوره قاجار که نظام تزار در همسایه شمالی ما حاکم بود، قیاس معالفارق است و هیچ ربطی به امروز ندارد. سلیمینمین ادامه داد: این به لحاظ تاریخی کاملا سطحی است و بیشتر برای تبلیغات و انتخابات است؛ اینکه ما امروز باید با برگههای مختلف در عرصههای بینالملل کار کنیم، یک ضرورت است. وقتی غرب برای ما محدودیت ایجاد میکند و خود او هم مدام میگوید که بالاترین تحریمها را بر ما تحمیل کرده است و راه را میبندد، ما باید به دست خود دیگر راهها را هم ببندیم.
غرب میخواهد ما را به زانو درآورد
وی با بیان اینکه به لحاظ عقلی ما باید سعی کنیم از فرصتهای دیگری که در سطح بینالملل به روی ما گشوده شده است، استفاده کنیم، گفت: در این صورت تحریمی که بر ما تحمیل میشود تا اراده و استقلال ما را بشکند و ما را وادار به کرنش کند، میتواند تاثیرگذار باشد. این کارشناس مسائل سیاسی افزود: یک جریان از این حرفا چه چیزی را دنبال میکند. یعنی ما راه دیگری را روبهروی خود باز نکنیم و در نهایت دستهای خود را در برابر زورگوییهای افرادی مانند بایدن و ترامپ بالا بگیریم. سلیمینمین در ادامه با تاکید بر اینکه متاسفانه این حرف و سخن به آن معنی است که ما هیچ تحرک دیپلماتیکی نداشته باشیم و تلاش نکنیم که از هند، چین، روسیه و سایر کشورها بهره ببریم، افزود: برای شکستن تحریمها باید تلاش کنیم و وقتی تحریمها شکست قطعا با غرب تبادل و تعامل خواهیم داشت. اینجا جایی نیست که ما منتظر باشیم تا با غرب تبادل داشته باشیم. راه ارتباط با غرب را ما نبستیم و آنها بستند تا ما را به زانو در بیاورند.
نیازمند اطلاعات تاریخی هستیم
سلیمینمین گفت: حرفهای امروز برخی مبنی بر اینکه وقتی تحریم هستیم باید با دستهای خود راههای دیگر را ببندیم و مجبور شویم تن بدهیم و در برابر اراده زورگوییها راه تسلیم را در پیش بگیریم، منطقی نیست. این کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به سفر قالیباف به روسیه در آستانه انتخابات، گفت: با توجه به اینکه این سفر در آستانه انتخابات است، طبیعتا سعی میکنند تمام امور را به انتخابات نسبت دهند. کاش به صورت منطقی میبود و با پشتوانه استدلالی به نقد این سفر بپردازد. سلیمینمین تأکید کرد: اگر اطلاعات تاریخی داشته باشند و به لحاظ تاریخی ملاحظه کنند باید تحلیل درستی انجام دهند و اگر تحلیل تاریخی ندارند، باید با شرایط امروزی این سفر را به نقد بکشند. باید با لحاظ کردن مصالح ملی به نقد این سفر اقدام شود. این سفر به هر نحوی اگر بتواند تهدید زورگویانه آمریکاییها علیه ایران را خنثی کند، کار بسیار ارزشمندی است.
رابطه انتقاد با عقل و مصالح ملی
وی تاکید کرد: اگر چنین باشد مطابق با عقل و مصالح ملی است و اگر به نظر برخی از آقایان نقدی وارد است باید آن را مطرح کنند و بحثهای که فاقد شناخت تاریخی است را پیش نکشند. این کارشناس مسائل سیاسی تاکید کرد: نباید مردم را وادار به تسلیم کنیم. اگر دری را به سوی شما بستند، نباید از درهای دیگر خود را محروم کنید و باید بتوانید مسائل اقتصادی و تبادلات خود را از سایر درهایی که به روی شما باز است، برطرف کنید. سلیمینمین در ادامه گفت: اینکه درهای خود را به روی ما بسته و به صورت کاملا نژادپرستانه و غیرانسانی تحریم علیه ما اعمال کردهاند، فارغ از مباحث غربگرایانه است و اگر غربگرایانه هم باشد نباید تحقیر ملت ایران را پذیرا باشیم. وی با بیان اینکه نباید سایر راههای دیگر را غیر اصولی اعلام کنیم تا راههای دیگر را به روی خود ببندیم، گفت: این به معنای این است که در مقابل زورگویانی مانند ترامپ و بایدن سر تسلیم فرود بیاوریم. این بحث فراتر از بحث گرایش به الگوی غرب است.
تسلیم و تحقیر، غربگرایی نیست
این کارشناس مسائل سیاسی تاکید کرد: یک وقت بحثی مطرح میشود که اندیشه و تئوری ارائه میدهد و ما باید از این اندیشه استفاده کنیم؛ زمانی خطی را ترسیم میکنند که ملت ایران در مقابل زورگویی به زانو در بیاید؛ این غربگرایی نیست، این یک پدیده کاملا متفاوت است؛ البته در تاریخ افراد اینچنینی سراغ داریم که به دلیل عدمتعلق به ملت ایران مسیر تحقیر را روبهروی ملت ما قرار دادند و به اجبار مدتی ایران را به مسیر تحقیر کشاندند. این کارشناس مسائل تاریخی با تاکید بر اینکه این تفکر و اندیشه نیست، گفت: این درست نیست که کسی بگوید ما غرب را قبول داریم و حالا که غربیها تعامل خود را با ما قطع کردهاند، ما نباید قطعات و نیازهایمان را از چین یا یک کشور دیگر تهیه کنیم. جامعه ما باید اداره شود و نیازهایی که خود نمیتوانیم برطرف کنیم، با یکجایی باید تبادل کنیم. سلیمینمین افزود: هیچ کشوری همه آنچه نیاز دارد را تولید نمیکند و تبادل میکند. اینکه ما رفع نیازهای کشور را به تمسخر بگیریم، آن هم نیازهایی که غرب راه دسترسی به آن را بسته است، درست نیست. وی در پایان گفت: میخواهند ملت در برابر زورگویی تسلیم شود که شایسته اهل فکر نیست، شایسته اهل نظر هم نیست. بحث تفکر و غربگرایی نیست؛ بحث تلاش برای به زانو درآوردن ملت در برابر غرب است. وی تخریب ها به سفر قالیباف را انتخاباتی دانست و گفت: ما در آستانه انتخابات قرار گرفتیم و طبیعتا بسیاری از بحث ها رویکرد تخریبی دارند. یعنی در ماههای پیش رو عمدتا تلاش خواهند کرد بحث هایی را مطرح کنند که با هدف تخریب صورت می گیرد. سلیمی نمین تاکید کرد: تخریب از یک جریان نیست و شاید آن را بتوان به صراحت گفت که دو جریان تندرو در ارتباط با آقای قالیباف دست به تخریب می زنند و دقیقا همین رویکرد روزنامه شرق را به گونهای دیگر از زبان یک آدم تندرو در مجلس می شنویم. متاسفانه این ها با هم کاملا پیوند دارند و یک هدف را دنبال می کند. انگیزه هر دو سهم خواهی و زیاده خواهی است.