پرندگان، به ابدیت مهاجرت می‌كنند
اواخر دی سال گذشته بود که بیش از ۴۰ هزار پرنده در تالاب میانکاله تلف شدند و علت مرگ این پرندگان پس از بررسی سازمان دامپزشکی سم بوتولیسم اعلام شد؛ سمی که توسط یک باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد میشود و پرندگان با بلع گیاهان یا حیوانات آلوده به این سم فلج شده و جان خود را
از دست می‌‌دهند. امسال نیز این تراژدی مجددا در تالاب میانکاله تکرار شده است و بر اساس اعلام سازمان محیط‌زیست مازندران تا ۱۵ بهمن مجموع پرندگان مهاجر تلف‌شده به عدد ۸۳۹ لاشه رسیده است.
اگرچه در روزهای گذشته عوامل متعددی چون آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان، نیوکاسل، سم بوتولیسم و ورود فاضلاب به این تالاب به عنوان علت مرگ پرندگان مطرح شده است اما سازمان دامپزشکی علت این تلفات را مجددا سم بوتولیسم اعلام کرد. بهمن نقیبی، معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی در این راستا و با بیان اینکه آمار تلفات در تالاب میانکاله در حال افزایش است، به ایسنا گفت: سازمان دامپزشکی لاشه‌‌‌‌های پرندگان را دریافت و بلافاصله بررسی کرد. در این بررسی ابتلای این پرندگان به آنفلوآنزای فوق‌حاد پرندگان و نیوکاسل رد شد و علت مرگ این پرندگان مانند سال گذشته سم بوتولیسم است.
یک روایت از زبان
فعال محیط‌زیست
حر منصوری، فعال محیط‌زیست كه سال‌هاست در منطقه میانكاله فعالیت دارد، در گفت‌وگو با «صبح‌نو» میگوید: «روز پنجشنبه، 9 بهمن به همراه خانم دکتر الهامی برای نمونه‌برداری و بررسی فاکتورهای محیطی و رفتار فلامینگو‌ها به ساحل تالاب میانکاله در محدوده شهر گلوگاه رفتیم. این پروژه که حدود دو سال درگیر آن هستیم، تاثیر حضور گردشگر را روی زندگی جمعیت‌های فلامینگو در میانکاله بررسی می‌کند. در این زمان متوجه حضور حدود 50 بچه عقاب دریایی دم‌سفید در ساحل تالاب در فواصل نه چندان دور از هم شدم. من سال‌هاست شاهد زندگی پرنده‌‌‌‌های بومی و غیربومی از جمله این پرنده‌‌‌‌های باشکوه در میانکاله هستم كه و این مساله، غیرعادی بود. در کنار اسکله پلاژ آبادگران گلوگاه نیز لاشه یک فلامینگو بالغ زیبا را دیدم که حداقل سه روز از مرگش می‌گذشت.» منصوری میگوید: «حدس و نگرانی یک‌سال اخیر من این بود که امسال هم تکرار مرگومیر سال گذشته رو داشته باشیم. تجمع عقاب‌های دریایی و تغذیه آنها از لاشه‌ها نمود یک اتفاق شوم را برای مدتی کوتاه پنهان کرد و من واکنشی نسبت به این مساله نشان نداده و فقط چند دقیقه‌‌ای با خانم الهامی در مورد ریسک تکرار دوباره فاجعه سال گذشته میانکاله صحبت کردم. متاسفانه روز 11 بهمن حدود 40 لاشه پرنده اکثر چنگر، روز 12 بهمن حدود 50 لاشه باز هم اکثر چنگر و روز ۱۳ بهمن حدود 60 لاشه در سواحل و تالاب بین گلوگاه و نوکنده و بندر گز پیدا شده و عملا مطمئن شدیم کابوس شوم فاجعه مرگومیر پرنده‌ها در میانکاله در‌حال وقوع است.» منصوری میگوید: «پرندگان مهاجر آبزی تلف‌شده، بیشتر از گونه‌های چنگر معمولی، فلامینگو و مرغابی هستند.» او در ادامه گفت‌وگو به «صبح‌نو» میگوید: «اگر عامل اصلی پیدا نشود، متاسفانه هر سال شاهد مرگومیر پرندگان در میانکاله خواهیم بود.»
فاجعه در میانکاله
تالاب بین‌المللی میانکاله در استان مازندران در ۲۵ کیلومتری شمال شهرستان بهشهر، یکی از زیستگاه‌های مهم و باارزش پرندگان مهاجر آبزی و تعدادی پرندگان بومی است. تالاب بین‌المللی میانکاله با ۶۸ هزار و ۸۰۰ هکتار وسعت با دو زیستگاه آبی و خشکی، ۴۵ هزار هکتار پهنه آبی و ۲۳ هزار هکتار اراضی خشکی را شامل میشود. بر اساس آمارهای رسمی، این منطقه دارای ۲۳۰گونه پرنده و ۱۸۰ گونه گیاه است و از سال ۱۳۴۸ ابتدا به عنوان منطقه حفاظت‌شده و سپس به عنوان پناهگاه حیات‌وحش میانکاله تحت‌مدیریت مناطق است. مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: پرندگان وحشی تلف‌شده از ۱۲ گونه پرندگان زمستان‌گذران در تالاب بین‌المللی میانکاله هستند و بیشترین تلفات مربوط به چنگر و فلامینگو گزارش شده است. تالاب میانکاله و خلیج گرگان سالانه پذیرای بیش از ۳۰ تا ۴۰ گونه از پرندگان مهاجر زمستان‌گذران و بیش از صد گونه از پرندگان بومی آبزی و کنار آبزی هستند.
بوتولیسم چیست؟
ادریس کالی‌راد، یک کارشناس طیور دامپزشکی گلستان با اشاره به اینکه بیماری بوتولیسم سال قبل در این منطقه باعث مرگ پرندگان زیادی شد، گفت: «بوتولیسم یک بیماری باکتریایی است که سابقه رخ دادن آن در آب‌های کم‌عمق و نسبتا راکد در کشورهای دیگر دنیا نیز وجود دارد.» او با بیان اینکه بوتولیسم سمی غلیظ و بسیار قوی است، تصریح کرد: «سم بوتولیسم بر پایانه‌های عصبی پرنده اثر می‌گذارد و موجب فلج شدن و در نهایت مرگ آن
میشود.»
کارشناس طیور دامپزشکی گلستان بیان کرد: «سم بوتولیسم انواع مختلفی دارد و آنچه سال گذشته در محدوده خلیج گرگان و تالاب میانکاله رخ داده، نوع C و E این بیماری بوده که غالبا روی حیات‌وحش اثر می‌گذارد و خطری برای انسان ندارد.»
