مجلس انقلابی قفل شفافیت را می‌شکند
«طرح شفافیت آرای نمایندگان» در ایستگاه آخر
تعداد قابل توجه آرای موافق شفافیت حالا امیدی جدی را در دل مردم زنده کرده است که شاید این قدمی برای ارتباط دوسویه و پاسخگویی نظام‌مند مسوولان و ایجاد اعتماد نسبت به ساختاری است که با عملکرد بد و سوءاستفاده تعدادی شاید محدود، ناامیدی را در دل مردم پی‌ریزی کرده است.
اواسط مردادماه سال گذشته طرحی درباره شفافیت آرای نمایندگان از سوی حسینعلی حاجی دلیگانی با امضای ۲۹نفر، تقدیم هیات رییسه مجلس شد. براساس این طرح، در جریان بررسی لوایح و طرح‌ها، رأی‌گیری مخفی به رأی‌گیری علنی تغییر می‌یافت؛ البته در این طرح موارد استثنایی هم وجود داشت.
طرحی هم در آذر96 توسط محمدجواد فتحی، نماینده مردم تهران با امضای حدود سی‌نفر از اعضای فراکسیون امید، با قید دو فوریتی مطرح شد و در ادامه این روند در اواسط مردادماه سال97 طرحی مشابه طرح قبلی درباره شفافیت آرای نمایندگان مجلس توسط حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده مردم شاهین‌شهر در مجلس شورای اسلامی با امضای ۲۹نفر از نمایندگان، تقدیم هیأت رییسه شد.
کارنامه شفافیت مجلس دهم؛ مطالبه بی‌سرانجام
پیگیری نمایندگان در مجلس دهم و یازدهم حالا با تقدیم سریالی مطالبه شفافیت به هیات رییسه مجلس، نشان از رویکردی جدی در جامعه و بازخوردی مهم در خانه ملت دارد. بازخوردی که علی‌رغم پیگیری‌های چندساله و بی‌نتیجه ماندن، بیشتر از هر زمانی به تحقق نزدیک‌تر است.
طرح دیگری نیز در تیر۹۷ توسط حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنوری، نماینده قم و با امضای گروهی دیگر از نمایندگان مجلس به هیأت رییسه مجلس تقدیم شد و این طرح با طرح‌های پیشین تفاوت‌هایی داشت که بخشی از آن از این قرار بود که مشمولیت این طرح نسبت به دو طرح قبلی بیشتر بود و علاوه بر شفافیت آرا، به دیگر شاخص‌های شفافیت مجلس، از جمله سفرهای نمایندگان، حضور و غیاب، مرخصی و... هم پرداخته شده بود.
اما در نهایت آن چیزی که در صحن مجلس مورد بحث و بررسی قرار گرفت، تلفیقی بود از طرح‌های ارائه شده توسط حاجی‌دلیگانی و فتحی، با نام «الحاق دو تبصره به ماده۱۱۹ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس» که با عنوان «شفافیت آرای نمایندگان در مجلس» در فضای رسانه‌ای شناخته شد.
نهایتا طرح‌های ارائه شده توسط حاجی‌دلیگانی و فتحی با یکدیگر تلفیق شد و طرحی با عنوان «الحاق دو تبصره به ماده۱۱۹ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس» که با عنوان «شفافیت آراء نمایندگان در مجلس» در فضای رسانه‌ای شناخته می‌شود.
۵۹نماینده مجلس به یک فوریت طرح شفافیت آراء نمایندگان علی رغم اعلام حمایت ۲۰۷نفر از نمایندگان از این طرح، رأی مثبت دادند که به چالشی برای مجلس تبدیل شد که قرار بود امید را به خانه ملت ببرد اما تقریبا در اواخر کار خود به رفتاری دوگانه و مصلحتی اقدام درخوری برای به سرانجام رساندن مطالبه‌ای ملی نشد.
دستور به کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس
حال اما، پس از رد کلیات طرح شفافیت آرای نمایندگان در جلسه روز چهارشنبه مجلس، محمدباقر قالیباف در صحن علنی اظهار داشت: با توجه به اینکه اصلاح آیین‌نامه داخلی نیاز به دو سوم آرای نمایندگان دارد، کلیات این طرح رأی مورد نیاز را کسب نکرد، البته موافقان و مخالفان کلیات طرح با اصل موضوع شفافیت
موافق بودند.
ادامه از صفحه 4
وی افزود: کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس تلاش کند تا ضمن اصلاح این طرح، آیین‌نامه را به نوعی تنظیم و تدوین کند که شفافیت و دغدغه همه نمایندگان دیده شود.
قالیباف: قفل تصویب شفافیت آراء باید بشکند
قالیباف همچنین سپس در توییتر خود نوشت: به طرح شفافیت رأی موافق دادم ولی متاسفانه این طرح که به دو‌سوم آراء نیاز داشت با ۱۵۳رأی (2/65درصد) موافق و فقط با سه رأی کمتر تصویب نشد. امیدوارم با ایجاد اصلاحات مد نظر نمایندگان و افزوده شدن به دامنه شفافیت، طرح مجددا به صحن بیاید و در همین مجلس، قفل تصویب شفافیت آراء شکسته شود.
شفافیت آرای نمایندگان را نباید تک بعدی دید و این موضوع می‌تواند زمینه‌سازی برای شفافیت در همه حوزه‌ها باشد و مردم را نسبت به عملکرد و رفتار مسوولان آگاه‌تر کند؛ موضوعی که اگر اتفاق بیافتد به افزایش اعتماد عمومی به مسوولان و تصمیمات‌شان منجر شده و نظرات مردم هم دقیق‌تر و متمرکزتر برای استفاده و بهره‌برداری به گوش مسوولان خواهد رسید. این طرح علی‌رغم راه رفته، هنوز به ایستگاه آخر نرسیده و تنها سه رأی، چهره شفافیت را در مجلس یازدهم هم کدر کرد.
تقاضای ۵۰نماینده برای بررسی مجدد طرح
علی‌اکبر کریمی، نماینده مردم اراک در مجلس شورای اسلامی پس از رأی نیاوردن طرح شفافیت آرا اظهار داشت: براساس ماده۱۳۰ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس اگر طرحی مورد تصویب مجلس قرار نگیرد، این طرح بدون آنکه تغییر اساسی کند، تا ۶ماه دیگر قابل طرح مجدد در مجلس نیست مگر اینکه با تقاضای کتبی ۵۰نفر از نمایندگان در صحن مجلس مطرح بشود و با رأی‌گیری به تصویب برسد.
وی با بیان اینکه طرح شفافیت آراء نمایندگان برای تصویب نیاز به دو سوم آراء داشت که نتوانست این نصاب را کسب کند، گفت: به همین دلیل تقاضایی توسط تعداد زیادی از نمایندگان مجلس برای قرار گرفتن مجدد این طرح در دستور صحن مجلس تدوین شده که به امضای ۵۰نفر از نمایندگان مجلس رسیده و امضاهای آن در حال افزایش است.
کریمی در پایان تاکید کرد: ان‌شاءالله با تقدیم این تقاضای کتبی که به نصاب ۵۰امضا رسیده، در اولین فرصت این طرح مجددا در دستور کار مجلس قرار خواهد گرفت و به رأی‌گیری مجدد گذاشته خواهد شد.
میدان‌داری رییس مجلس
میدان‌داری رییس مجلس برای تصویب این طرح از نقاط قوت آن در این مجلس بود و شاید اگر این میدان‌داری نبود، طرح شفافیت حتی 60رأی موافق هم کسب نمی‌کرد؛ موضوعی که با متمرکز شدن در سابقه آن به سادگی به‌دست خواهد آمد. ورود رییس مجلس دو روز قبل از طرح در صحن و پرداختن به آن، این نوید را تداعی می‌کرد که شاهد تصویب بی‌چون و چرای آن خواهیم بود؛ مسأله‌ای که حالا هم خیلی دور از انتظار نیست.
دغدغه‌های مخالفان
در شرایطی طرح در دستور جلسه روز چهارشنبه مجلس قرار داشت که الیاس نادران، عبدالحسین روح‌الامینی‌نجف‌آبادی و محمد باقری به‌عنوان مخالف و محمد وحیدی، محسن پیرهادی و حسینعلی حاجی‌دلیگانی به‌عنوان موافق کلیات طرح شفافیت آرای نمایندگان به ایراد سخن پرداختند.
الیاس نادران در مخالفت با کلیات طرح شفافیت آرای‌نمایندگان اظهار داشت: اگرچه من با شفافیت آراء موافق هستم اما باید ملاحظه نمایندگان شهرستانی را نیز بکنیم مثلا برای استیضاح یک وزیر، از وزیر گرفته تا استاندار و فرماندار او را تحت فشار می‌گذارند لذا نمی‌توان از او انتظار داشته باشیم رأی خود را شفاف بگوید.
وی با بیان اینکه نباید نمایندگان مردم را در شرایط پوپولیستی قرار دهیم، گفت: نباید به نمایندگان فشار بیاوریم که به این طرح بله یا خیر بگویند. تهران همه ایران نیست و باید ملاحظات نمایندگان شهرستان نیز در این مصوبه مورد توجه قرار می‌گرفت.
همچنین عبدالحسین روح‌الامینی‌نجف‌آبادی به‌عنوان دومین مخالف با کلیات این طرح گفت: من با شفاف‌سازی مخالف نیستم بلکه با رویه و روش رسیدن به آن مخالف هستم. آقایان جوان نماینده که روز گذشته به زور چهار انگشت نمایندگان دیگر را دو می‌کردید و دو را چهار، باید امروز پاسخ دهید این کجای شفافیت است؟
روح‌الامینی با بیان اینکه نمی‌توان ویترین شفافیت به خود بگیریم اما اقدامات کاریکاتوری انجام دهیم، گفت: بنابراین اصل شفافیت و مراقبت، لازم و ضروری است اما نباید باعث عدم انجام و ایفای نقش نمایندگی شود و از ترس عدالت‌خواران طور دیگر رفتار کنیم. همچنین در عصر ارتباطات هیچ‌چیز نمی‌تواند پنهان باشد.
محمد باقری نیز در مخالفت با کلیات طرح شفافیت آراء نمایندگان گفت: اگرچه شفافیت را قبول دارم و معتقدم باید اجرا شود اما مردم توقع شفافیت در تمامی حوزه‌ها را دارند.
موافقان چه می‌گویند؟
اما محمد وحیدی در موافقت با کلیات طرح شفافیت آراء گفت: ای کاش دولت و برخی از مجموعه‌های دیگر که تصمیماتی را اتخاذ می‌کنند و این تصمیمات تأثیر مستقیمی بر زندگی مردم دارد نیز شفاف می‌شدند و دیگر شاهد اینگونه اظهارات نبودیم که برخی‌ها اعلام کنند که صبح روز جمعه از قیمت بنزین باخبر شدیم و در حقیقت شفافیت باید در میان همه مسوولان ایجاد شود ضمن اینکه این اتفاق برای مجلس یک اصل مهم است.
محسن پیرهادی، دیگر نماینده موافق کلیات طرح شفافیت آراء، گفت: تا قبل از الکترونیکی شدن رأی‌‌گیری‌ها با قیام و قعود انجام می‌شد و شفافیت هم ایجاد می‌شد اما در حال حاضر با توجه به توسعه تکنولوژی می‌خواهیم به‌صورت شفاف این کار را انجام دهیم.
وی گفت: امروز شفافیت یک مطالبه عمومی و حق شهروندی است که باید به آن رأی مثبت دهیم و این موضوع باید برای همه مسوولان اتفاق بیفتد.
حسینعلی حاجی‌دلیگانی نیز در موافقت با کلیات طرح شفافیت آراء، گفت: باید با مردم روراست باشیم و تقیه برای دشمنان است لذا این شفافیت را از مجلس شورای اسلامی شروع خواهیم کرد چرا‌که مبارزه با فساد را به‌دنبال خواهد داشت و راه مبارزه با فساد رأی مثبت به این طرح است.
سیاسی‌کاری شفاف
اما این تمام ماجرا نیست و روزنامه‌های وابسته به جریان اصلاح‌طلبی پنج‌شنبه، هماهنگ به این موضوع پرداختند. اعتماد با تیتر «شفافیتی که گم شد»، آفتاب یزد با تیتر «رد طرح شفافیت در مجلس مدعی شفافیت!» و شرق با تیتر «دست رد مجلس انقلابی به شفافیت»، پیشقراول این حرکت بودند، حرکتی که در دوره مجلس قبل با این اهمیت پیگیری نشد و نگاه سیاسی گویا ارجح به کار فنی و با رویکرد کسب منافع عمومی و شفافیت با مردم است. محمود صادقی، نماینده مجلس دهم نیز بدون اشاره به روند بررسی این طرح در مجلس دهم، انتظار شفافیت از مجلسی که با مفهوم شهروندی و حقوق شهروندی بیگانه است، را انتظاری عبث می‌داند.
بزرگ‌نمایی اقدامات مجلس و دوگانه وعده_عملکرد در شرایطی در بلندگوهای رقبا، گوش همه را کر کرده که عملکرد لیست امید را گویی به یاد ندارند. ایجاد هراس از رقیب شاید از نگاه آن‌ها بهترین حربه برای سرپوش گذاشتن بر وعده‌های تحقق نیافته و در مواردی خلاف آن عمل شده در دوره‌های مختلف و به‌ویژه مجلس دهم باشد. شاید ریشه‌شناسی، توضیح و عذرخواهی، کم هزینه‌تر از رنگ شفاف زدن به تیرگی است که باعث ناامیدی بسیاری از هموطنان‌مان
شده است.
