مجوز شاه برای جاسوسی
بهمن ۹۳، «بیبیسی» در مصاحبهای با فیلیپ مک کیب آمریکایی که یکی از افسران بلندپایه CIA در پایگاه نظامی کپکان آمریکا بود، گفتوگو کرد. این افسر بازنشسته ارتش آمریکا، اکنون یک میلیونر در زمینه صنعت گردشگری است اما سرمایه اولیه زندگی خود را در زمان کار در بهشهر مازندران و کپکان خراسان در
۴۰ سال پیش بهدست آورد.
هر دو جایی که نام بردیم، پایگاه نظامی جاسوسی آمریکا در ایران پیش از انقلاب اسلامی بود. آقای فیلیپ، متخصص رصد اطلاعات موشکی و فضایی شوروی در ایران بود و در زمینه فرکانسهای موشکی و ماهوارهای تخصص داشت. وی کارشناسارشد CIA در سایت نظامی کپکان و بهشهر بود.
محمدرضا پهلوی به CIA آمریکا اجازه داده بود که در ارتفاعات روستای کپکان استان خراسان و صفیآباد بهشهر، تجهیزات رصد سیگنالهای الکترونیک برنامه هوافضای شوروی را نصب کرده تا این برنامهها را رصد اطلاعاتی کنند. فیلیپ بین سالهای ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۳ شمسی در بهشهر و کپکان مشغول به کار بود. مرکز CIA در بهشهر در کاخ صفیآباد مستقر بود. این مرکز یک سایت نظامی بود و کارکنان سازمان جاسوسی آمریکا تا ۱۰ ساعت در اتاق مملو از تجهیزات پیشرفته الکترونیک مشغول به کار بودند.
طبق اعلام آقای مک کیب، او و ۲۰ همکارش، ۲۴ ساعته مشغول به کار بودند تا شلیک موشکهای شوروی و فعالیت آنها را رصد و تحلیل کنند. پلاک خودروهایی که فیلیپ و همکارانش در سایتهای نظامی جاسوسی آمریکا در ایران استفاده میکردند، پلاک رسمی دولت ایران بود.
سایت جاسوسی کپکان کوچکتر از سایت جاسوسی صفیآباد بهشهر بود؛ اما سایت کپکان، چون نزدیک مرز شوروی بود، اهمیت بیشتری برای سازمان جاسوسی آمریکا در ایران پیش از انقلاب داشت. سازمان جاسوسی آمریکا در سایت کپکان بهقدری به فعالیتهای موشکی شوروی اشراف داشت که میتوانستند سیگنالهای با کیفیت بالا رصد کرده و این کار در بهشهر قابل رویت نبود.
تمامی فعالیتهای مربوط به شلیک موشکهای نظامی و فضایی روسیه در آن دوران توسط سایت نظامی جاسوسی کپکان رصد میشد. پس از سقوط رژیم پهلوی، کنترل این مراکز نظامی آمریکا از بین رفت و توانایی جمعآوری اطلاعات آمریکا از آزمایشهای موشکی شوروی در این بخش از کرهزمین، از این طریق کاهش یافت.
گزارش نیویورکتایمز
روزنامه نیویوکتایمز آمریکا درتاریخ ۶ ژوئن سال ۱۹۷۹ میلادی در گزارشی با عنوان برنامه جدید آمریکا در رصد اطلاعاتی تستهای موشکی اتحاد جماهیر شوروی مینویسد که پایگاههای جاسوسی CIA در ایران، مهمترین مقرهای آمریکا برای رصد اطلاعاتی حوزه موشکی شوروی سابق بودند.
در کتاب THE WIZARDS OF LANGLEY که به موضوع شیوههای مدیریت علم و فناوری در سازمان جاسوسی آمریکا اشاره دارد، جفری ریچلسون درباره سایتهای نظامی CIA در ایران توضیح میدهد. این کتاب در سال ۲۰۰۱ میلادی توسط نشر Boulder co منتشر شد. در بخشهایی از این کتاب که در سایت دانشگاه آمریکا بازتاب یافته آمده است که مهمترین سایتهای عملیاتی سیا در دوران جنگ سرد در ایران واقع شده بود و به نام TACKSMAN I و TACKSMAN II شناخته میشد. سایت اول، سایت تلهمتری بود و در دهه ۱۹۵۰ میلادی ساخته و در قصری به نام بهشهر ایجاد شد که در جوار دریای خزر بود. هدف، جمعآوری اطلاعات سیگنالها از Tyuratam شوروی بود که سیا معتقد بود یکی از ابزارهای تست اصلی موشکی اتحاد جماهیر شوروی به شمار میرفت. دومین سایت نظامی تلهمتری سیا در ایران در شمالشرقی ایران یعنی کپکان احداث شد که ۴۰ مایل از مشهد فاصله داشت.
این سایت ۶۵۰ مایل از جنوبغرب سایت نظامی Tyruatam شوروی فاصله داشت. این دو سایت کارهایی میتوانستند انجام بدهند که هیچ سایت نظامی آمریکا در جهان برای رصد و پایش سیگنالهای موشکی شوروی سابق، قادر به انجام نبودند. این دو سایت، مانیتور لحظهای آخرین فعالیتهای تست موشکی شوروی را در دستور کار داشتند و اطلاعات فوقمحرمانه درباره ابعاد موشک و شرایط فعالیتش را استخراج میکردند. در واقع این دو سایت نظامی سیا، تسلط کامل بر برنامه ICBM شوروی سابق داشتند. ویلیام سولیوان در خاطرات خود نصب دستگاههای جاسوسی در شمال ایران را از موفقیتهای وصفناپذیر سیا و آمریکا در ایران ارزیابی میکند که به آنها امکان میداد فعالیتهای جاسوسی-استراتژیک و نظامی و موشکی شوروی را در عمق خاک گسترده آن کشور تحت کنترل و مراقبت قرار داده و اطلاعات لازم را کسب کنند. پایگاه شنود آمریکا در ایران برای ضبط علائم رادیویی مرکز فضایی شوروی در بانکونور قزاقستان نیز استفاده میشد.