آجر به آجر تا ساخت مدرسه
ماجرای تغییردادن نذری‌ها برای بسیاری از مردم پیش آمده؛ مثلاً خانواده‌ای تا سال گذشته قورمه‌سبزی می‌داد و از امسال قیمه می‌دهد. اگرچه بعضی‌ها هم دل‌شان راضی نمی‌شود و می‌گویند هر چه بوده، تا آخر همان باید باشد؛ اما این روزها قضیه فرق می‌کند. ماه محرمی که درحال گذراندن آن هستیم، شبیه محرم‌های گذشته نیست. از نوع عزاداری گرفته یا برگزاری مراسم؛ همه‌چیزش فرق دارد. به عبارت دیگر، دینداری در روزهای کرونایی شکل دیگری به خود گرفته است. تا همین سال گذشته به‌خاطر تنوع زیاد در شیوه‌های پذیرایی و تهیه و توزیع نذورات در ماه محرم و تشریفاتی که بعضا مدرن شده و سبک‌های اطعام که گاهی با اسراف و رقابت‌های نانوشته و مذموم برخی هیات‌ها و محافل عزاداری همراه شده بود، شاهد دیدن برخی صحنه‌ها و شیوه‌های احسان و اطعام غیرمتعارف بودیم. اگر چه در سال‌های گذشته پیشنهاداتی درباره تغییر نذر مطرح می‌شد اما امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا مردم بیشتر به این سمت هدایت شده‌اند. افراد زیادی این روزها به‌خاطر نگرانی از رعایت‌نشدن پروتکل‌های بهداشتی، در جست‌وجوی یک نذر جایگزین برای نذری‌های سالانه خود هستند. نذر سلامت مانند توزیع ماسک و موادضدعفونی‌کننده و گان از جمله پیشنهادات پرطرفدار این روزهاست. همچنین توزیع مواد غذایی به صورت خشک نیز از سوی بسیاری از مردم این روزها در حال انجام است؛ اما امسال یک نذر متفاوت هم درحال شکل‌گیری است؛ نذری که انجام آن مدام‌العمر می‌ماند و حتی باقیات‌صالحات نیز می‌شود.
صحبت از مدارس فرسوده و ناایمن که حالا در مناطق مختلف کشور جا خوش کرده‌اند، حرف تازه‌‌ای نیست؛ حتی با وجود اینکه این تنها مناطق محروم نیستند که با معضل مدارس فرسوده دست و پنجه نرم می‌کنند. پیش از این‌بارها اعلام شده در اکثر کلانشهرها و حتی همین پایتخت هم تعداد زیادی از مدارس، فرسوده‌اند و استانداردهای لازم را برای حضور دانش‌آموزان ندارند. این فرسودگی و ناایمن بودن بالطبع در مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته بیشتر می‌شود؛ مناطقی که حتی لوله‌های گازکشی برای گرمایش کلاس‌ها در فصل زمستان ندارند.
البته ناگفته نماند که تا همین چند سال پیش، حدود دوسوم مدارس کشور فرسوده و یک‌سوم ایمن بودند اما با همراهی خیران مدرسه‌ساز حالا معادله تغییر کرده و این مدارس فرسوده و ناایمن به یک‌سوم مدارس کشور کاهش یافته‌اند؛ اما در کنار خیرین مدرسهسازی که با سرمایه خود ده‌ها مدرسه می‌سازند، خیرانی هم هستند که سرمایه زیادی ندارند اما در تلاشند که در این مسیر وارد شوند. حالا این امر برای همه مردم جامعه سهل شده است. ماجرا از این قرار است که به تازگی پویشی به نام آجر به آجر شکل گرفته که در آن هر فردی که نیت خیر مدرسهسازی را در سر دارد با حداقل سرمایه می‌تواند آن را تحقق ببخشد و این اقدام در روزهایی که بسیاری از مردم برای چگونگی ادای نذر خود سرگردانند، می‌تواند بخش زیادی از مردم را به این سمت هدایت کند. در این طرح زمینه مشارکت افراد خیّر با هر سطح از توان مالی، در مدرسهسازی ایجاد شده است و در قالب آن آحاد جامعه با هر میزان درآمد و در هر سطح و طبقه‌ای حتی با اهدای هزینه خرید یک آجر می‌توانند در امر مدرسهسازی سهیم شوند.
آقای حسینی نیا، مدیر روابط عمومی سازمان نوسازی مدارس کشور در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «صبح‌نو» گفت: «این کمپین را سازمان نوسازی مدارس با مشارکت مجمع خیرین راه‌اندازی کرده‌اند. مدرسهسازی به دید عامه یک اقدام خیرخواهانه لوکس تلقی می‌شود اما این پویش هدفش این است که مردم عادی هم با هر مقداری که می‌خواهند بتوانند در این امر خیر مشارکت شرکت کنند و آرزوی دوری برایشان نباشد.»
وی ادامه داد: «به‌واسطه شیوع ویروس کرونا و شرایط موجود نذرهای فرهنگی رشد بیشتری داشته و نذری‌های خوراکی کمتر شده‌اند. این روزها نذر فرهنگی رونق گرفته است و چه چیزی بهتر از اینکه تعدادی از دانش‌آموزان برای تحصیل مشکل دارند، مشکل‌شان حل شود.» شریفی در پاسخ به اینکه آیا کمک‌ها صرفا مادی است یا افراد با توانایی کار عمرانی هم می‌توانند سهیم شوند، گفت: «نیت بر این است که هر دو باشد و هماهنگی با گروه‌های جهادی نیز صورت گرفته است که آنها هم دقیقا قسمتی از کار را داشته باشند اما مردم می‌توانند هم به صورت نقدی از طریق رباتی که برای آنها طراحی شده است کمک‌های خود را پرداخت کنند و بقیه را هم مشارکت دهند.»
مجری پویش آجر به آجر درباره استان‌های هدف این پویش گفت: «قرار است میان استان‌ها رقابتی باشد تا اگر این مبلغ مورد نظر جمع شود، شروع به ساخت مدرسه کنند؛ این رقابت بین استان‌هاست که هر استان سریع‌تر بتواند میزان قابل قبولی از کمک‌ها را جمع‌‌‌آوری کند؛ ساخت مدارس سرعت بیشتری پیدا کند. در این بین مردم این انتخاب را دارند که پول نقدی واریزی‌شان برای کدام استان باشد و می‌توانند از طریق سایت مهر مدرسه و کدی که در اختیارشان قرار می‌گیرد، مسیر کمک خود را دنبال کرده و از وضعیت ساخته مدرسه آگاه شوند. هدف ما این است که مدارس یک تا سه کلاسه ساخته شود. نیت ما ساخت مدارس در مناطق محروم‌تر که روستاها هستند و تلاش بر ساخت مدارس کوچک‌‌تر است که بچه‌های آن مناطق با مشکلاتی مواجه هستند؛ ضمن اینکه کم‌هزینه‌تر هم هست.» شریفی در آخر گفت: «پویش به صورت رسمی از ابتدای محرم استارت خورده و بناست تا آخر ماه صفر هم ادامه پیدا کند.»
اهداف طرح آجر به آجر چیست؟
یکی از اهداف این طرح فرهنگ‌سازی و توجه به مدرسهسازی در میان اقشار مختلف مردم، همچنین جلب مشارکت نهادها، شرکت‌ها و سازمان‌های خصوصی و دولتی در امر مدرسهسازی، جلب حمایت‌های ایرانیان خارج از کشور، ایجاد شبکه داوطلبان مدرسه‌ساز و حفظ، توسعه و تکریم خیرین مدرسه‌ساز است. همانطور که گفته شد با اجرای این طرح می‌توان از ظرفیت مردمی و مشارکت خرد در زمینه ساخت و توسعه فضاهای آموزشی بهرمند شد و آن را به یک فرهنگ اجتماعی بین همه اقشار جامعه تبدیل کرد.
ایران چقدر مدرسه فرسوده دارد؟
آنطور که محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش 28 آبان سال گذشته در همایش ملی بانوان و خانواده خیرین مدرسه‌ساز درباره آمار و ارقام مدارس فرسوده و ناایمن در کشور گفته بود: «در مجموع حدود ۳۰ درصد مدارس ایران نیازمند توجه ویژه برای مقاوم‌‌‌‌‌سازی و بازسازی هستند، به‌طوری که از این تعداد 12 درصد مدارس تخریبی و ۱۸درصد مدارس نیازمند مقاوم‌‌‌‌‌سازی و بازسازی هستند.» حاجی میرزایی این را هم اضافه کرده بود که «این بار بزرگ جز با کمک همه مردم برداشته نمی‌شود.»
اما شاید اینطور به نظر برسد که بیشترین مدارس فرسوده در شهرهای کوچک و روستاهای محروم دور از مرکز ایران مانند بندرعباس، سنندج، کرمان و سیستان و بلوچستان هستند که جان دانش‌آموزان را در معرض خطر قرار داده اما آمارها نشان می‌دهد که وضعیت مدارس پایتخت در مرحله بحران است و بسیاری از آنها نیاز به تخریب و بازسازی دارند، به طوری که هم‌اکنون ۱۴۶۱ مدرسه با ۱۷هزار و ۵۳۲ کلاس درس در استان تهران فرسوده بوده و نیازمند مقاوم‌‌‌‌‌سازی یا تخریب و بازسازی هستند. بیشترین مدارس فرسوده نیز ابتدا در شهر تهران و پس از آن در شهرری، اسلامشهر و شهریار هستند و این یعنی 43درصد از مدارس کل استان. جالب است بدانید بنا بر اعلام وزارت آموزش و پرورش، بیشترین کلاس‌های تخریبی به‌ترتیب در استان‌های تهران، خراسان‌رضوی، گیلان، خوزستان و سیستان و بلوچستان قرار دارند و بیشترین مدارس نیازمند مقاوم‌‌‌‌‌سازی نیز به‌ترتیب در تهران، آذربایجان‌شرقی، اصفهان، فارس و خوزستان هستند.
در سه سال اخیر بودجه هفت برابر شده
بنا بر آنچه از سوی سازمان نوسازی مدارس اعلام شده است، اعتبار بازسازی مدارس در سال جاری نسبت به سال 96 افزایش هفت‌برابری اعتبارات داشته؛ بدین صورت که اعتبارات این سازمان از حدود 700 میلیارد تومان در سال 96 به 5600 میلیارد تومان در سال 99 رسیده است. همچنین بودجه پروژه‌های خیرین سازمان نوسازی نیز در سال 96، در حدود 200 میلیارد تومان بوده که در سال 99 به 2350 میلیارد تومان افزایش یافته است. این میزان با اعمال افزایش بندی در قانون بودجه به 3350 میلیارد تومان خواهد رسید.
از یک آجر تا ده‌ها مدرسه
اکنون فرصتی برای همه ایرانیان فراهم است تا آنها که دل‌شان برای کودکان این سرزمین می‌تپد، بتوانند آجر به آجر در ساخت مدارس کمک کنند؛ فرصتی که دیگر به سرمایه کلان نیازی ندارد و حتی می‌توان با ماهانه ۱۰ هزار تومان هم در این مسیر قدم گذاشت.
طرح آجر به آجر که حالا چند وقتی است با همکاری سازمان نوسازی مدارس کشور کلید خورده است و تلاش می‌کند شرایطی را رقم بزند تا افراد علاقه‌مند به مدرسهسازی با هر توان مالی بتوانند به نیت خیر خود رنگ واقعیت ببخشند. در این طرح هر فردی با هر نیتی که دارد، حتی یک بازنشسته، ماهانه با هر میزان توانایی مالی می‌تواند برای ساخت مدارس همراهی کند و با کنار هم قرار گرفتن افراد مختلفی که به‌تنهایی توانایی ساخت یک مدرسه را ندارند و تجمیع مبالغ اهدایی آنها، می‌توان یک یا حتی چند مدرسه برای کودکان این سرزمین در نقاط مختلف کشور ساخت.
نهادینه‌کردن فرهنگ مدرسهسازی در کشور یکی دیگر از اهداف طرح آجر به آجر است تا بتوان با توسعه فرهنگ خیر مدرسهسازی در جامعه، این حرکت را در همه آحاد جامعه نهادینه کرد. در اجرای طرح آجر به آجر سعی بر این است تا با ترویج فرهنگ مشارکت زمینه ورود خیرین بیشتری به عرصه مدرسهسازی فراهم شود.
سامانه «مهر مدرسه» نیز به آدرس اینترنتی http://mehremadrese.ir با هدف جلب مشارکت‌های مردمی برای انجام مدرسهسازی از اواخر اردیبهشت امسال فعالیت خود را آغاز کرده است؛ مردم می‌توانند از طریق این سامانه، پروژه‌های مدرسهسازی که در آن مشارکت کرده‌اند و پیشرفت پروژه‌ها را مشاهده کنند، به اهدای زمین اقدام کرده یا با مشاهده پروژه‌های در حال کار مدرسهسازی در هر پروژه‌ای که تمایل دارند مشارکت کنند. همچنین کد دستوری #۲۴* برای کمک به مدرسهسازی فعال
شده است.
30هزار خیر در آجر به آجر
روز شنبه هفته جاری دکتر مهرالله رخشانی‌مهر، رییس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور همزمان با نخستین روز از هفته دولت در مراسم آغاز عملیات ساخت دو مدرسه در روستای چاهشک طرقبه خراسان‌رضوی درباره پویش آجر به آجر گفت: «با توجه به اینکه سرانه فضای آموزشی ۱۰ استان کشور زیر میانگین سرانه کشوری است، پویش «آجر به آجر» با دعوت از یکایک شهروندان برای مشارکت در مدرسهسازی حتی به اندازه یک آجر، طراحی شده است.» رییس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور گفت: «در سال ۹۸ بیش از ۱۵هزار میلیارد ریال در پروژه‌های نیکوکارانه تعهد داشتیم که دولت هم معادل همین مبلغ را تعهد کرد و حدود ۱۰ هزار میلیارد ریال در سال ۹۸ تخصیص داده و مابه‌التفاوت آن هم در اوایل سال ۹۹ توسط دولت تامین شد.» به گفته رخشانی، تاکنون تعداد خیرین ثبت‌شده در سامانه آخر به آخر حدود ۳۰ هزار نفر است اما ظرفیت کشور بیش از این‌هاست.
